หนุ่มน้อย

ภาษาอิสานบ้านเฮา ที่ได้ยินได้ฟังมา

Rate this Entry
มื้อนี้ครึ้มอกครึ้มใจอยากนำเสนอภาษาอิสานจักสองสามประโยค เพื่อพี่น้องเฮามาบอกความหมายเป็นภาษากลางให้มีการสื่อสารที่ถูกต้องตรงกันน้อครับ
1 เจ้าจั่งแหม่นคักแท้น้อ
2 คือโพดคือเหลือแท้ละ
3 พู้น เฮ็ดเปิ่นเหวิ่นอยู่พู้น
4 อีห่าตำมึง(ขอโทษถ้าไม่สุภาพ แต่ได้ยินบ่อยมาก)
5 บักห่าตำมึง(ประโยคนี้ได้ยินเมืยเขาอวยพรให้สามีบ่อย)
6 เบิ่งแหน่ นั่งโจ่โค่อยู่นั่น
7 สาวหวึ่งแหล่นนำผู้บ่าวเข้ากรุงเทพพู้น
8 ไปแล้วให้ฟ้าวกลับมาเด้อ ทางบ้านคึดฮอด
9 คือมิดอิ่มสิ่มแท้ละ
10 มื้ออื่นสิกินดอง มาส่อยเฮ็ดเวียกแหน่เด้อ
11 ฝนตกฮำเปียกพอออเยาะแอแยะนี่หละ
12 บ้านข่อยกะมีหมากทันหมากแงว หมากเขียบหมากลิ้นไม้ หมากอึ๊ หมากเล็บแมว หลายอยู่ดอก
13 ไปยามเบ็ดยามต้อนแต่เดิ๊กๆแท้น้อพ่อใหญ่
14 ปลาแดกไหนี้มีแต่ขี้ไก่ขางแท้ดเด้
15 หย่างมาดนแล้ว อึ เซาเหมื่อยก่อนจั๊กคราว จังสิไปต่อ

Submit "ภาษาอิสานบ้านเฮา ที่ได้ยินได้ฟังมา" to แชร์ไปที่ Facebook Submit "ภาษาอิสานบ้านเฮา ที่ได้ยินได้ฟังมา" to แชร์ไปที่ Twitter Submit "ภาษาอิสานบ้านเฮา ที่ได้ยินได้ฟังมา" to แชร์ไปที่ Printerest

แท็ก: ไม่มี แก้ไข Tags คำค้นหา
Categories
Uncategorized

Comments

  1. สัญลักษณ์ของ หนุ่มน้อย
    16 เบิ่งพุ้น เบิ่งเผิ่นหย่าวหน้าฮ้านผู้เดียว เป็นตาอายเด็กน้อยแท้น้อ
    17 หมุ่นอุ้นปุ้ย ปานเตะเห็ด
    18 ซำพอเผิ่นเบิดเซ่อเง่ออยู่ผู้เดียว บัดได๋แท้เผิ่นได้กินของแซบของนัว
    19 เบิ่งดู๊ สาวอันนั่นนุ่งกระโปงฮัดเอิ๊กแน่าอิ้งติ้งเลย
    20 มาเสี่ยวมาเหล่นหมากเหล่วกัน
    21 มื้อคืนนี้เจ้าคือนอนมิดอิ่มสิ่มอยู่ ไผไปใสมาใสเจ้าบ่อได้สนใจเลยน้อ
    22 ตำหมากหุ่งคือหอมแท้ เจ้าใส่ปลาแดกต่วงซั่นบ้อ
  2. สัญลักษณ์ของ nuzing
    5 บักห่าตำมึง(ประโยคนี้ได้ยินเมืยเขาอวยพรให้สามีบ่อย)
    ยายจองข้อ5มักๆ+นำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันดู๋ตั๊วะ
    ไทกรุงเตบเซบ = ไอ้ห่าจิก/ไอ้บ้า /ไอ้ ชิ......หาย ฮ่าๆๆๆ
    Ex ...บอกให้รีบมารับเร็วๆไม่รู้ไปไหนตรูจะรีบไปเข้าบ้านมหา...ไอ้ห่านี่ // หว่าให้ฟ่าวมาฮับกูไวๆจั๊กไปตายไส"บักห่าตำมึง" บักเถ่ามาเจียวนี่ ฮ่าๆๆๆ เอิ้กส์ๆๆ
  3. สัญลักษณ์ของ หนุ่มน้อย
    มาอ่านคำภาษาอิสาน เริ่มจาก ก ไก่ เด้อครับ
    กวย -ไกว หรือแกว่ง เช่น เขาก็แขวนหง่าไม้ กวยอยู่ฟางตาย โอยๆคาง เวทนาเสียงฮ้อง
    กอก- มวน(ยาสูบ) เช่น ข้า จั่งขอปากเว้าสมมา หมากสองคำ ยาสองกอก ผู้ข้าบอกพาหวาน เต็มพาบ๋าแม่..
    กก -ต้น แรก พาทีทูล แต่ตอนกกโก้ ขานไขข้อ ความจริง
    กกโก้- แต่ต้น ดั้งเดิม แจ้งทั่ว บ่มีอำเงื่อนไว้ ไขถ้วนlสู่ประการ
    กกเค้า- ครั้งแรก คนแรก ต้นกำเหนิดเป็นกกเค้าเจ้าตระกูลวงศา เป็นผู้พาสู้ซนแปลงบ้าน กาลก่อนกี้ มี ญาพ่อผู้เดียว
    กง- ขอบ วงล้อ ล้อเกวียน จักเชิญจอมเจ้าเกียนคำ ทังกงกำแลดุมแอก
    กงกำ- ล้อเกวียนทังทวยแปรก แลคานหลัง ..
    กวม -ครอบคลุม รวบ
    กวยโต่งเต่ง- แกว่งไป-มาช้าๆ ไปเป็นเผดอยู่โนนหมากเป้ง กวยโต่งเต่งห้อยขา ลิ้นยาววาลิบแลบ
    ก่อง- โหน โก่งลงมาท่อใบกล้วย ก้านก่องธรณี ไผบุญมี ยอเอาก็จิ่งได้
    ก่องค่องน่อง -โค้งเป็นวงพอดี ตัดเอาสองป้องปาย ผ่าตามลายลิ่วล่อง เบ็ดให้ก่องค่องน่อง เอาสายค้องเกี่ยวเบ็ด
    กองก้น- โก้งโคง(โก่งตูด)
    กองก้นกูดจูด- หมอบหัวลงแล้วยกก้นขึ้น แม่อยากให้ไปนา บ่ลุก แม่ไปปลุก กองก้นกูดจูด
    กองกอย -ผีชนิดหนึ่ง คล้ายๆผีกระสือ ชอบกินขี้
    กอม- โค้งเข้าหากัน เช่น เขาควายเป็นต้น
    ก้อม -สั้น บ่อนสาวนางแมนน้อย ขุดกลอยมันเผิ่ม บ่อนขุดมันอีเซิ่ม เสียมก้อมฮอมผา
    ก๋อม- (สำนวน)ง่ายๆ หมูๆ
    กินก๋อม- (สำนวน)ได้มาอย่างง่ายๆ สบายๆ
    ก้อมก้อย- (ว)อย่างเชื่องช้า คลานก้อมก้อย ตอบแข้งตอบขา แล้วผัดว่า เอาแต่ญาท่าน ความคึดอ่านหั่นบ่เคยมี
    ก้อย(๑)- (ว)อาการคลาน ก้อยเข้ามาบักหล่า เถิบมาอย่านั่งมอ เฮียนกะแห่งน้อย เสาเหย้ากะแห่งเพ
    ก้อย(๒)- (น)อาหารอีสานชื่อดัง อีสานเฮาหากินง่าย นอนโคกกินก้อยกระต่าย ยามงายกินก้อยไข่มดแดง
    ก้อย(๓)- (ก)ทำอาหาร ประเภทก้อย ฆ่างัวน้อย ฮ้อยพูดซาวสอง ซิ้นสองกองเอาไปก้อย ดูกใหญ่น้อยต้มใส่กระทะ
    กั้ง- ให้เจ้าอยู่เหนือคน มีสัปทนกั้งเกศ เป็นผู้นำประเทศคาเม เป็นเสาเสหลักชาติ
    กั้งโกบ- มือป้องตามอง มันข้าโท่งบ้านค้อ เหลียวเห็นพอลิบลี่ แดดกะจี่ได้กั้งโกบส่องหา
    กั่ว -ตะกรั่ว แถมปนด้วย โลหะ ซีน กั่ว ยามเมื่อ เผาทั่วแล้ว เป็นก้อนต่อนคำ ฯ
    กั้ว- ยุ่งเกี่ยว เกี่ยวข้อง เกลือก ผีกก่อนลูกหล่า อย่าสุมากั้วแม่ ตมแฮ่งสิแปด คีงเจ้าก็สิเหม็น
    กั้วปาก- ล้างปาก (กั้วคอ ก็ว่า) กินอิ่มแล้ว กั้วคอกั้วปาก หาอูบหมาก อูบพู หยูกยา
    กับก่าย- (โบราณ)กลับกลาย กลับคืน สนเทห์แท้ คราวตาย กับก่าย ต่างก็หลบต่าวตั้ง เมือบ้านแห่งตน
    กับแก้- ตุ๊กแก กับแก้ ฟ่าว เต้นคาบคอลึงค์ ติดปานตัง ไป่มีทางดิ้น
    กับขีด- ไม้ขีดไฟ ฝนตกลินแต่เช้าฮอดค่ำ ไฟซ้ำมามอด กะแพมก็เสีย กับขีดก็เล่าเปียก
    กะจอน- ตุ้มหู
    กะจ้อน- แคระแกรน เล็ก ไม่สมบูรณ์
    ม้ากะจ้อน- ม้าพันธุ์ตัวเล็ก(ม้าบักจ้อน) พ.ศ.๒๕๐๔ ผู้ใหญ่ลีขี่ม้ากะจ้อน แดดฮ้อนๆใส่แว่นตาดำ
    กะด้อ- เหลือเกิน ผู้ได้มาพบพ้อ งามกะด้อคนมาเห็น แม่เป็นนางฟ้า
    กะโด้น- ท้ายทอย หริงเบิ่งโนมพรรณหน้า ราศีเทียมแทบ หน้าผากทังกะโด้น ก็งามล้นหลื่นหญิง
    กะทอด- เครื่องเรือน(ล่าง) อย่ามาเอาเป็นกะทอด อย่ามาจอดเป็น ขางอย่ามาวางเป็นขื่อ.
    กะเทิน- ครึ่งๆกลางๆ ไหนๆก็ไหนๆแล้ว คั่นว่า ราชภัฏ เป็นพอกะเทิน เพิ่นก็เอิ้น มหาวิทยาลัย อยู่ดอก
    ตกกะเทิน- (ตกกระไดพลอยโจน) ตกกะเทินว่าได้กำคอแข้ บ่วางให้หางฟาด ตกกะเทินได้ม้าบักก่ำน้อย หนีแส้ย่านห่ากิน
    กะบอง -ตะเกียง ขี้ไต้ น้ำไฮ่นาล้นหลาก น้ำมากไหลเนืองนอง แสงกะบองออกจับกบเขียด ทังนาเอียดนาทาม
    กะโปะ- กะลามะพร้าว บวยบ่มีด้าม สิเอาหยังมาค้างแอ่ง เขาสิเอิ้นว่ากะโปะหมากพร้าว บ่มีเอิ้นว่ากะบวย
    กะแพม -หินเหล็กไฟ หรือไฟแชก กะแพมพ่ออยู่กะโหล่งยา ตาเจ้าดีส่องหาให้แด เอาให้แม่โตจูดกะบองดังฟืนไฟ
    กะโมะ- ประจวบเหมาะ มาเจอะกัน แล้วเล่าลงสู่พื้น กะโมะ แม่ลิงมา นายพรานเลย ฆ่า คอนนำซ้ำ

    กะฮอก- กระรอก ไปชมกวางหมีเม่น กาเร็นกะฮอกป่า ชมชะบาป่าเอื้อง เฟืองมี้ม่วงพนา
    กาลัน- การันตี ทุกข์คึดฮอดนาพูดน้อย โซ่นปันให้ ก่อนตายป๋า แม่เอาไปกาลันเขา ค่าหัวไปเมืองนอก
    กางต้อน- (โบราณ)เตรียมการต้อนรับ
    ก่าน(๑)- (ว)ลายคาด ลายเป็นปล้องๆ ก็จึ่ง ยอเอาน้ำ ไตคำมาลูบล้างองค์พระแก้ว มหานิลแก้วก่าน
    ก่าน(๒)- (ก)ควั่นลำไม้โดยรอบ(ไม่ขาด)
    ก้าม -แห้งหมาดๆ
    กาย(กลาย)- ผ่านไป เลยไป กายแก่วเวียงจันทน์กว้าง ตกลงฟากฝั่งข่วม(ข้าม)แม่น้ำ โขงกว้าง แล้วไป
    ก่าย -เกย พาด ให้ค่อยทำตนตุ้ม เสมอนกยูงชมเหยื่อ อย่าได้เป็นตู้เตี้ย ตีนสิ้นก่ายพา
    กิ- สั้น ๆ อวัยวะเพศชายน้อยเขากิ ได้ขวบปีซิเอาแอบไถไปหล่าไป ไปนอนนานำพ่อ
    กินดอง- กินเลี้ยงงานแต่งงาน งามชายอิงมาแอบ งามหญิงแนบทังสอง มากินดองสมเผ่า พี่น้องเล่าสองทาง
    กินแหนง- เบื่อหน่าย ไม่พอใจกันและกัน เคยทะเลาะกันมาก่อน ไม่ถูกใจกัน ไม่เชื่อใจกัน
    กี้(๑)- เล็ก แคระแกร็น วัวกี้ หมูกี้ เลี้ยงบ่พอปี แผ่ลูกเต็มคอก อยู่บ้านนอก เฮ็ดคอกใหญ่ๆ
    กี้(๒)- ตั้งแต้กี้ กาลแต่อดีต ตั้งแต่ครั้งโน้น ตั้งแต่กี้ เคยฮ่วมกันมา ดวงชะตาจั่งถืกต้อง จั่งได้มาฮ่วมห้องเตียงนอน
    กีด- ขวาง เกะกะ ยามมีแขกมีคน อย่าเฮฮน อนอัวพ่อแม่ ให้ผีกแว อย่ากีดอย่าขวาง
    กืก- ปากกืก ใบ้ เป็นใบ้ ไม่พูด พูดไม่ออก ยามเมียว่า ทำท่าปากถืก ถืกบ่ถืก ไผซิฮู้นำเจ้า(หละพ่อใหญ่)
    กือ -ร้อยล้าน(๑๐๐,๐๐๐,๐๐๐)
    เกย(๑)- (น)เฉลียง ส่วนที่ต่อจากเรือนมาแถวหน้าสี่เสาระดับจะต่ำเรือนเล็กน้อยไม่มีฝา แขกคนมาให้นั่งเฮือนเกย แขกคนมาให้นั่งเฮือนเกย
    เกย(๒)- (ก) พาด วางทับ วางเทิน นั่งกอดเข่ากอดขาคางบาเกยศอก เฮ็ดหน้าซอกมอก คือนายฮ้อยหลุบทึน
    กุด- ห้วย
    กุบ- งอบ
    กู้- เก็บกลับคืน แก้ให้คืน
    กู้แข้ง กู้ขา- เก็บขา (ขณะนั่งเหยียด)
    กู้บ่อน- เก็บที่นอน
    กู้หูก- เก็บหูกเมื่อทอเสร็จแล้ว
    กู้หูก -(น) ชื่อนกชนิดหนึ่ง
    กูนา- (โบ-แผลง) กรุณา ในหนังสือผูกบางแห่ง เขียน”กูร์ณา” สัพพัญญูนี้ กูนา คนทุกหมู่ จึ่งเทศนาสอนให้ เฮาเว้นบาปเวร
    กูก- เรียก เสียงเรียก(ในป่า สวนหรือทุ่ง) เข้าป่าไม้ ไพรหนาคราวเยิ้นอย่าฟังเสียงกูกเอิ้น ให้เมินหน้าต่าวมา
    กูด- หัวกูด หงิก งอ ผมหยิก ไฟลนลวก แห้มกูดหงิกงอ
    ตีนกูด- มือกูด ขี้ทูด
    ผักกูด- เฟินชนิดหนึ่ง ชอบขึ้นริมน้ำ
    กุ้ม- กอง ให้กองสูงเพียงปลายไผ่ ให้ข้าวกุ้มใหญ่ท่อภูผา ให้มาอั่งแน่นเต็มลานคำ
    เกิ่ง -ครึ่งหนึ่ง ลูกพ่อ-แม่นั้น ฮักเกิ่งเสมอกัน ใผ่ประสงค์หมาย ใคร่ได้เรือนหลังใดให้เลือก
    เกิ้ง(อีเกิ้ง)- ดวงจันทร์ อี้เกิ้งเดือนดาว ผู้สาวตำข้าว ผู้เฒ่านั่งมอง(ครกมอง)
    แก่ -ลาก ดึง ขน ต้นไม้ใหญ่ไฟลน อย่าไปขนไปแก่ ต้นแกแดมันตาย อินทร์พรหมหมายเพิ่นบ่มัก
    แก้เกื่อย- แก้ไข เลยลวดฟ่าว จัดการแก้เกื่อย เอาออกให้ ไวได้ง่ายดาย....ฯ
    แก่ง- ขว้าง เหวี่ยง พอควรซ้ำ เอาลงหม้อใหญ่(นรก) ซัดแก่งถิ่ม ปิ้นคว่ำ ปิ้นหงาย
    แก่งแก้- เอาจริงเอาจัง เต็มเหนี่ยว บาเต้นคุบ กุมกอดเอาแม่ นางผัดฟึดแก่งแก้ กัวย่านแล่นหนี
    แก้ง(๑)- (น) แก่งน้ำ เงินคำเหมิด บ่มีของเอ้ เทียมดั่งซายหนึ่งค้า ทางเฮือน้ำใหญ่
    แก้ง(๒)- ขูดออกให้หมด เข้าป่าเหล่า หักไม้ลำปอ เอาพอกำแก้งก้น
    แก้งก้น- เช็ดก้น ไม้เช็ดก้น แก้งดาก อย่าคึดยากไปหน้าบ่มี
    แกน- เอาไหว ทำได้ เขาก็ ยอเสาขึ้น หมายใจได้ป่อน
    บ่แกน- ไม่ไหว ท่อว่า เสาใหญ่ล้น ยอขึ้นก็บ่แกน..ฯ
    แก่น(๑) (ว)-แข็ง แน่น เทียมดั่งเอาหินตั้ง แปลงเสาเฮือนใหม่หมั่นแก่นตราบต่อเท่า ชีวังเมี้ยน ก็หากยัง
    แก่นหล่อน- เหลือแต่แก่นล้วนๆ มะม่วงป่าผลเล็ก เปรี้ยว (สำนวน) คนดื้อ
    แก่นคูน บักแก่นหล่อน เที่ยวทั่วเมืองหมาบ่เห่า ฮิ้นแล ยุงกะบ่ตอม ห่าก้อม กะบ่กิน
    แก่น(๒) (ว)-สนิทสนมรักใคร่สนิท ท้าวก็ ลาเพื่อนพ้อง คนคุ้นแก่นกัน
    (แกว่น)- ฮักแก่น สนม ฮักแกว่น ก็ว่า
    แก่น(๓)- คุ้นแก่น (ว)-ชอบอยู่อาศัย ชุกชุม อันว่าดงหลวงนี้ พึงคณาเนื้อแก่น นกหากบินซื่นซ้อย ดอกไม้ฮ่มงาม
    เงินบ่แก่น (สำนวน)- เก็บเงินไม่อยู่ หนูกินข้าวใจคนแค้นคั่ง มาแล้ว ชาติที่ผัวขี้เหล้า เงินเบี้ยบ่แก่นถง
    แกม- แจม ทำให้สิ้นเปลือง อย่าได้ซอมงอมหน้า ซำงำย่านแกมของเฮือนออกแลน้อย อย่าฟ้าวฮ่ำไฮ
    แกว(๑) (น-)เรียกคนญวนหรือเวียดนาม
    แกว(๒) (น)-ทาง แนวทาง ช่องทาง คั่นสิเว้าไปแล้ว มันฮู้แกวกันอยู่ฮานี่โตผัดซ้า ฮาหน้าจั่งสิเอา
    แกว(๓)- (น)ถิ่น อาณาเขต
    แก้ว (โบราณ)- พระรัตนตรัย
    เกี่ย -เอาขึ้นขี่หลัง และหมายถึง การอุดหนุนเกื้อกูลกันด้วยอ้ายบ่เกี่ยน้องตามครองลาวเก่า บาดฮาเฒ่าชราแล้ว ไผสิเอาแก้ว ใส่ดูกดอม
    เกี้ย(เจี้ย)- เยื่อ กระดาษแผ่นเล็กสีกเอาเกี้ยมาพันลำ ขี้ยาขูโผ่โผ่ สูบแต่ยาอีโป้ มันบ่โก้ ท่อยาซอง
    เกือ(เกีย) - ให้อาหารสัตว์เกือหมู เกือหมา สิไปเล่นอย่าฟ้าวว่า เวียกยังอยู่เต็มหน้า บาท้าวให้ฮ่ำเพิง
    เกียก- เกลือก เปื้อนดูงานล้ำ คือคำทังแท่ง ก็บ่มีอันฮ้ายแกมกั้วเกียกคีง
    เกียน- เกวียน
    เกื่อย- ตักออก-ตักใส่ ฝนสิตกแล้ว คุถังมีให้เจ้าเกื่อย เบิ่งทังอุแอ่ง น้ำ ควาไว้ท่าใส่กิน นางเอย
    โก่ง- โค้ง
    โก่งโค่งโน่ง -โค้งสวยได้รูปคิ้วเจ้า โก่งโค่งโน่ง คือจั่งคันศร
    โกฏิ- สิบล้าน(๑,๐๐๐,๐๐๐)ล้าน (๑๐,๐๐๐,๐๐๐)โกฎิ (๑๐๐,๐๐๐,๐๐๐) กือ
    โกน(๑)- เป็นโพรง
    โกนไม้ -โพรงไม้ กามราคะฮ้อน เฮ ฮน ฮุนแฮง คอยนานเหิง บ่ทันใจได้หาหนแก้ แลโกนไม้หนึ่ง เลยลวดซุกป่อนเข้า หมายได้ส่วงใจฯ
    โกนโจ่งโป่ง -เป็นโพรงกว้าง กลวงโบ๋
    โกนสื่อหวื่อ- เป็นโพรงมืดอืมครืม
    โกนจื่งปื่ง- กลวง เป็นรูใหญ่ ดูน่ากลัว
    โกน(๒)- กรน เอานอนบ่อนแพรลาย เอานอนหงายโกน
    โกนขอกขอก -เอานอนบ่อนแพรลาย เอานอนหงายโกนขอกขอก พ่อแม่บอก ให้เอื้อยไล่แมงวัน..
    โกนซอซอ – ลักษณะการกรนเสียงดัง ซอ ซอ
    โกนทาดทาด – ลักษณะการนอนกรนเสียงดัง ทาด ทาด
    เกาะ- เรียก สั่งเรียก
    หมายเกาะ- หมายเรียก หมายนัด
    กำพอย- คนกำพร้า
    กำฮน- กังวล เลยเล่าพ้อนางผู้กำฮน อยู่นั้นนางก็ยอมือนบปากจา วอนไหว้บอว่าจำเป็นแท้ขอพระคุณซดซ่อย..ฯ
    ก่ำ- ดำ เปื้อน บางพ่องได้เมียซ้อนก่ำดำ แท้ดายลางคนได้ เมียงามสุดที่ยิ่งย้อนมันสวยสีล้าง ของทานนั้นต่างกัน
  4. สัญลักษณ์ของ หนุ่มน้อย
    ยายหนูเว้าค่อยๆแหน่ อย่าปากฮูดากสิได้ยิน 5555
    อดไว้แหน่เด้ออันได๋กะดาย พ่อใหญ่เลาแห่งบ่อปากอยู่ พ่อใหญ่เลาอาจสิจ่มว่า ส่ำเมียนี่ไผสิบ่อย่าน 555
  5. สัญลักษณ์ของ หนุ่มน้อย
    มาบาดนี้มาอ่านเบิ่งอักษร ข ไข่ เบิ่งน้อครับ มีความหมายจังได๋แหน่ สิเติม สิเพิ่ม สิเอาออกกะแนะนำแหน่เด้อครับ

    ข้าวก่ำ ข้าวเหนียวดำ ต้นแหล่ๆข้าวก่ำ ต้นบ่ต่ำข้าวดอ ข้าวปลูกดี ได้มาแต่อีพ่อ พุ้นแล้ว
    ก้ำ ด้าน ฝั่ง ขวัญเจ้าไปทางก้ำ ดินดำน้ำก่ำ ขวัญเจ้านำหมู่ม้า กุลาพุ้นให้ต่าวมา
    ก้ำฝ่าย ทางด้าน ทางฝั่ง
    ขม โกรธ ไผหากขมเคียดค้อย ป้อยด่ามารดาจักได้ตกอเวจี โกฏกือปีแท้
    ขัด งอน เคียดให้แม่เลยขัดพาข้าว ย่าไปออย
    ขัดพาข้าว งอนไม่กินข้าวว่าหล่าของแม่ กินจั้กหน่อยแหน่ หล่าคำแพง
    ขัดหล่องหง่อง งอนป่อง (ตุ้บป่อง)อย่าขัดแหล่งแหง่ง คนแอบบ่ดี ซิ้นบ่มี
    (แหล่งแหง่ง มันอึดมันอยาก ของบ่มาก ให้อดสากิน
    ขัน ตั้งใจ ตั้งท่า อาสามัน(ช้าง)ก็เตินกันเข้า ขันสู้ ต่อบามันบ่กลัวเกรงย่าน งาไง้เสียบแทง
    ขัว(๑) (น)สะพาน ขัวข่วมโขง แม่นขัวมิตรภาพ ยืนซาบลาบ อยู่เทิงหัวขัว สะพาน ซุมไทบ้านไปหา
    หัวขัว หัวสะพาน ขัวหอย ได้ด้ามหน่อย ไปแกงใส่ปัง
    ขัว(๒) (ก)การค้นหา ซอกหา พอประทังการกินการอยู่ ตักให้ปู่หอยขัว
    ขัวหอย ค้นหาหอยที่เข้าไงอยู่ใต้ดินแกงอ่อม กลิ่นมันหอมนางใส่ข้าวขั่ว ของ
    หอยขัว (น)หอยที่ได้จากการขุดหาในดิน (ดูคำว่า “ไง”) แซบนัวก็หยายกินกันไป (ซั่นหละพ่อ)
    ข่วง(๑) (น)เขต คุ้ม บริเวณพอเมื่อ เถิงยามแล้ว บาคานดั้นดุ่งเข้าข่วงคุ้ม หอเจ้าแผ่นดิน
    ลงข่วง กินข้าวรวมกันกลางหมู่บ้านเตินหมู่พร้อม กินสวยลงข่วงทังส้มหวานแซบซ้อย ส่ำน้อนหุ่มพา
    ข่วง(๒) (ก)ดิ้น แม่หวงแหนเป็นห่วง ลูกนอนข่วงไปมา
    นอนข่วง นอนดิ้น แพงขวัญตาเหลือหลาย......…
    ข่วม ข้าม แล้วเล่าเอา ตนขึ้น เวหาปอมเมฆ
    ข่วมหย่วย กระโดดข้าม ข่วมแม่น้ำ นทีกว้างฮอดนคร
    ขวย รังแมลงหรือสัตว์ที่อาศัยในดิน เช่น ขวยกุดจี่ ขวยตุ่น ขวยหนู ขวยมด ขวยอ้น
    ข่วย ทั่วไป มากมาย อันว่าคนในห้อง เวียงจันทน์ตายข่วยฝูงหมู่กาแลแฮ้ง กินซ้ำก็บ่ไหว
    ขะหนัง ตันอก ตันใจ เพิ่นก็ยังเคืองแค้น ทุกข์โศกขะหนังอกเพิ่นก็ยังอยากได้ ทางกรุงให้ขึ้นมาซอย
    ขวาง(ขวง) ใหญ่ หลวง
    ขอก ขอบข้าง ขอบเขต ริม สองขอกข้าง ขวาซ้ายมีแต่คน
    ขอด สิ่งสุดท้าย หมด หรือ เหลือน้อย กูก็แพงนางแก้ว เต็มใจสุดที่ยิ่งอันว่าลูกขอดท้อง กูนี้ มีผู้เดียว
    ขอขอด ขอให้หมด ให้สิ้น (เชิงสาปแช่ง) พระจ่มแล้ว ขอขอดกรรมเวรขอจงมรณาตาย พรากเมืองนครกว้าง
    ปัดขอด กวาดเอาไปจนเกลี้ยง เขากะเอาเมือห้อง กรุงศรีปัดขอด
    ข้าวขอดหม้อ ข้าวหมด ไม่มีจะกิน
    ขอดสิม พิธีฯสุดท้ายในการสร้างโบสถ์
    ขอดอ้อป้อ ห่อของเล็กๆ (สมัยก่อนนิยมใช้ผ้าห่อแล้วมัดแน่น ขอให้ได้ เป็นทีสานจอด(สื่อสัมพันธ์)ขอดอ้อป้อ มาให้แก่นาง
    ข่อง(๑) (น)กระม่อง กระข้อง ภาชนะใส่ปลาชนิดหนึ่ง ได้ผักเต็มซ่า ได้ปลาเต็มข่องคานแข็งแกแด คอนแหซาข่อง
    ข่อง(๒) (ว)ติดขัด เกี่ยว ค้างคา หรือ จนแต้มคนปากแปน บ่แคนคำเว้า เดิ๊กซอดเซ้า บ่ข่อง บ่คา
    ข่อง(๓) (ก) เกาะ เกี่ยว แขวน
    ข่อหล่อ ลักษณะที่คงเหลือเพียงเล็กน้อย กับทังไม้สั้นข่อหล่อ เหล็กงอๆฟาดลงนี่หน่ำ จั่งสิสมแท้ คำสำหาวอวดเก่ง
    ข่อน(๑) (ว)เกือบ จวนเจียน ใกล้ๆ
    ข่อนขี้แจ้ง จวนจะสาง
    ข่อน(๒) (ก-ว)รวม คับคั่ง
    ปลาข่อน ปลาตกคลั้ก
    ขอบข่อ ลักษณะแห้งกรอบ แห้งขอบข่อ ท่อว่าเป็นข้าวโป่ง เหลียวลงโทง หญ้าแห้งขอบข่อ
    ข้อย(๑) ข้า กระผม (สรรพนามบุรุษที่ ๑)
    ข้อย(๒) (น) ข้า ทาส มาจักเว้าภาคพื้น ข้อยหน่ายซังเจ้าเฮือน ไผผู้เป็นทาสา ให้ค่อยพลอยจำไว้
    ขะเดียม รู้สึกอาย จั้กจี้
    ขี้ขะเดียม จั้กจี้
    หนักขะเดียม จั้กจี้
    ขะมอด ยากไร้ อดอยาก
    ขะมาดไฮ้
    ข้าบาท ข้าฯ - สรรพนามบุรุษที่ ๑ ผู้เป็นสะใภ้ใช้แทนตนเองพูดกับญาติผูใหญ่ฝ่ายสามีครั้นเห็นลุงให้ว่าข้าบาท อย่าได้ขาดควมเว้าขานไข ไปทางใด๋อย่าได้ช้า เห็นแม่ป้าให้ว่าคือลุง
    ขาโต้ย ต้นขา
    ขาง(๑) (น)เส หรือ รอด(เครื่องเรือน)
    ขาง(๒) (น)ไข่แมลงวันไข่ขางหรือขี้
    (ไข่ขาง) ไข่ขาง ก็เรียก
    ขาง(๓) (ก)อังไฟ
    ข่า(ฆ่า) ฆ่า ชาติที่ของเหม็นนี้ แมลงวันเขียวสิหัวต่อขางหากขี้ใส่แล้ว หนอนบ้อนบุ้นกิน
    ข่าของ (สำนวน)ร่วมเพศ
    ขาบ กราบ
    ขาบไหว้ กราบไหว้
    ขิด ขวิด สะกิด เขี่ย เขาก็โมทนาน้อม คำพระองค์สอนสั่ง มันก็ก้มขาบไหว้ บาท้าว ซูคน
    ขี ขุย(ขุยไผ่) ลมพัดวี ขีไผ่ไหววีว่อน ปานนี้นางน้อยอ่อน จักสิเป็นของไผ
    ขีน ขืน ขัดขืน บุญเคยได้ผัวพรานคนช่าง พ่อบ่ขีนแห่งเบื้อง บูฮานเจ้าปลูกแปลง
    ขี้กะเดือน ไส้เดือน เป็ดเป็นผู้ไข่ ไก่เป็นผู้ฟัก ขี้กะดัก-ขี้กะเดือนเป็นผู้เลี้ยง บุญสิได้แก่ไผ
    ขี้ไก่โป่ ขี้ไก่ใหม่ เหลวและเหนียว
    ขี้เกี้ยม
    ขี้โกะ(ขี้ไก่โกะ) จิ้งเหลน เป็นขี้โกะ ขี้เกี้ยม กะปอมพร้อมพร่ำหนู เวรนำใช้ กรรมไปเป็นทุกสิ่ง (หั่นแหล่ว)
    ขี้เดียด รังเกียจ เฮ็ดกินอย่าคร้าน เข้าบ้านอย่าอาย เห็นผีพราย อย่าขี้เดียด
    ขี้เทอะ เสลด เขามากลายแท้ อย่ามีใจหล่างหลายน้ำลายขี้เทอะพร้อม ฝูงนั้นอย่าขากคาย
    ขี้ถั่ง(ก้นขี้ถั่ง) ล้มก้นกระแทกดิน
    ขุก ที่ราบ สร้างเรือนสามห้อง ขุกเบื้องบ่อนภู
    ขุนลัว ผู้เฒ่า ผู้แก่ ที่เคารพนับถือ ขุนลัวเฒ่า บายศรีสมสู่แขนผูกฝ้าย พรให้ทั่วกัน
    ข่น ขุ่น ข้น คนถือศีล ส่วนบุญบ่มีได้ หากว่าจิตใจข่น หมายปองเป็นบาป
    ขู ผุและหล่น อันหนึ่ง ชาติที่คำตายนี้ บ่มีวายวันหนึ่ง ใบหากขูหล่นแล้ว ลำก้านหากซิยัง
    ขูโคบ ร่วงพรู หล่นกราว
    ขูโผ่ ร่วงพรู หล่นกราว
    เข เฉ เอียง
    เข็ด เฮี้ยน
    เข็ดขวง เฮี้ยนมาก บ่สดชื่นมีแฮง เป็นเฮือนแข็งเข็ดขวงขนาด อย่าเอามาพาดเฮือนนอน..
    เข็นไน เข็นฝ้าย กลางคืนหั้น เข็นไนให้มีคู่ อย่าซูได้โอดอ้าง หอนฮ่ออยู่ผู้เดียว
    เขย (แผลง-ไข)เปิดออก
    แข(๑) (ก) แยกออก แบ่งส่วน
    แข(๒) (น) ช่องตาราง
    แขแห ตาแห
    แข่(แข้) จระเข้ น้ำมากไหลนองมา มีมัจฉาทังหมู่แข่ ลากคาบแก่ กุมภัณฑ์…
    แข่ง ฝ่า, ขว้าง, โยนแรงๆ
    แข่งแดด ฝ่าแดด
    แข่งฝน ฝ่าฝน
    แขนนาง (เครื่องเรือน)เท้าแขน ว่ามาเย้อขวัญเอ้ย ขวัญขื่อขวัญขาง ขวัญแขนนางแลกะทอด ให้ออดหลอดมาไว
    แขบ หุ้ม ดั่งแก้วค่าล้าน ตีแขบคำแดง แสงใสดี ฮุ่งเฮืองงามย้อย
    แขบตอง หุ้มด้วยใบตอง อ้ายผู้ตองตอยเตี้ย อยู่บ้านต่ำแขบตอง ใจคึดปองเป็นพระยา สิรบเร็วเอาเมืองบ้าน
    แข้ว ฟัน บางทีหมายถึงสุนัข จงหาแข้ว (สุนัข) มาแฮในเขตอันว่าของหมู่นี้ จำมั่นใส่ใจ ฯ
    แข้วขอดแหวน เอาฟัน(พ่อ-แม่)มาทำเป็นแหวน
    แข้วหล่อน ฟันคลอน ฟันโยก ฟันหลุด เถิงว่า วัยชราเฒ่า หัวขาวแข้วหล่อน อายุฮ้อยขวบเข้า บ่มีผู้นับถือ
    เขือ ใช้แทนสรรพนามที่ ๑
    เขื่อง ที่อยู่ บริเวณ ปลาข่อ ตีเขื่อง หาบ่อนเซืองซุกหัว
    เขียดจ่านา เขียดชนิดหนึ่ง ว่ามาเย้อขวัญเอ้ย ขวัญเจ้านอนอยู่โท่ง
    เขียดโม้ เขียดชนิดหนึ่ง นำเขียดจ่านา ขวัญบ่มาไปนำเขียดโม้
    เขี่ยน(๑) (ก)ขีดข่วน ยูงหากแยงตัวแม้ง เฮียวหนามบ่มีเขี่ยน แฮ้งหาก เซยสาบแฮ้ง คีงเคล้าสาบสะอาง
    เขี่ยน(๒) (น)เครื่องกั้น(เขื่อน ก็ว่า) คองวัด(ครองวัตร)ให้ ถือศีลเป็นเขี่ยนยามเมื่อทานทอดให้ ใจตั้งต่อบุญ
    เขียม ประหยัด อดออม
    เขี่ยม สงบเสงี่ยม ครั้นไปมาให้คมเขี่ยม อย่าให้เสื่อมซุมแซง อย่าไปแฮงฟืดฟาด อย่าประมาทปู่ย่า..
    เขี่ยว เร่งรัด เขี่ยวเฮ็ด เขี่ยวแล้ว ได้ไปเนานำหมู่
    เขี่ยวขอด เร่งรัดให้เสร็จ แม่ก็เขี่ยวขอดท้าว คอบว่าใกล้มื้อซิมา
    เขิง ภาชนะคล้ายกระด้งสานให้มีตาเล็กๆสำหรับร่อนรำ ต่าวข้าวแล้ว เอาเขิงน้อยห่อนฮำ เกือหมูน้อย บ่อนสิได้เพิ่งมัน
    เขิ่งๆ เสียงดัง(เช่น แมววิ่งบนสังกะสี). เสียงหม่าวๆ แม่นแมวแม่เซิงดังเขิ่งๆ ขื่อขางหลังคา
    ขำเขือก กลับกลาย หินก็ขำเขือกพร้อม เป็นก้อนต่อนคำหินก็ขำเขือกพร้อม เป็นก้อนต่อนคำ
    ไข เปิดออก
    ไข่ บวม พอง ป่อง กินหนังอวัยวะเพศชายตาย ไข่ตึงเต็มท้อง
    ไข่อื่งหลื่ง บวม บวมเป่ง นอน อองลอง ท้องไข่อึ่งหลื่ง
    เขาฮอ บรเพ็ด(เครือ กอฮอ ก็เรียก) อย่าได้ทำกลเพี้ยง เขาฮอขมขื่น เจ้าอย่าคึดตื้นๆเสมอหม้อปากบาน
    เข้า (ว)มีคม นั่งยองๆ ทังถูทังเด้า เข้าบ่เข้า เอามือลูบเบิ่ง แม่นหยัง (คำทาย ตอบ-คนลับมีด)
    เข้าบ่อน เข้าห้องนอน ที่นอน กินแลงแล้วเข้าบ่อน ฟังนิทาน ลูกพ่อแม่บ่มี พ่อก็ซิ ทอมเลี้ยง ให้เจ้าใหญ่สูง
    :l-:l-:l-

Trackbacks

Total Trackbacks 0
Trackback URL: