ฉลาดทำใจหนักแค่ไหนก็ไม่ทุกข์...ร่างกาย


ฉลาดทำใจหนักแค่ไหนก็ไม่ทุกข์...ร่างกาย


เจ็บป่วย

เวลาเจ็บป่วย ขอให้ป่วยแค่กายอย่างเดียวอย่าให้ใจป่วยด้วย คือใจอย่าเป็นทุกขื หรือกังวลไปต่าง ๆ นานา ไม่เช่นนั่นจะกลายเป็นทุกข์สองต่อ

ความเจ็บป่วยไม่ใช่ของดี แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้ว ควรยอมรับความจริง ขณะเดียวกันก็ควรรู้จักหาประโยชน์หรือมองเห็นข้อดีของความเจ็บป่วยด้วย อย่างน้อยความเจ็บป่วยก็เปิดโอกาสให้เราได้พักผ่อน หลายคนมีโอกาสอยู่ใกล้ชิดกับครอบครัวหรือหันมาสนใจธรรมะก็ตอนป่วยนี้เอง

ความเจ็บป่วยยังเป็นสัญญาณเตือนให้เราหันมาทบทวนตรวจสอบว่าการใช้ชีวิตของเรามีความผิดพลาดตรงไหน เราอาจทำงานหนักไป พักผ่อนน้อยไป กินอาหารไม่ถูกต้อง ขาดการออกกำลังกาย หรืออยู่กับความเครียดความโกรธมากไป หากเราสามารถปรับเปลี่ยนวีการใช้ชีวิตให้ถูกสุขลักษณะ ก็เท่ากับว่าเราได้บทเรียนที่ล้ำค่าจากความเจ็บป่วย

มองให้ลึกลงไป สิ่งที่เกิดขึ้นกำลังสอนธรรมแก่เราว่า สังขารนั้นไม่เที่ยง ความเจ็บป่วยเป็นธรรมดาดังกล่าว นอกจากจะทำให้เราปล่อยวางได้ง่ายขึ้นแล้ว ยังเกิดความไม่ประมาท เห็นคุณค่าของทุกวินาทีที่เรามีชีวิตอยู่ รวมทั้งเห็นคุณค่าของสุขภาพด้วย


พิการทุพพลภาพ

แม้ว่าความพิการให้คุณไม่อาจดำเนินชีวิตอย่างคนปกติได้ แต่คุณก็ยังสมารถมีความสุขได้ไม่น้อยไปกว่าคนทั่วไป หรือมีความสุขได้มากกว่าด้วยซ้ำ เพราะความสุขนั้นอยู่ที่ใจเป็นสำคัญ ความพิการบั่นทอนได้อย่างมากก็แค่สมรรถภาพทางกาย แต่ไม่อาจบั่นทอนความสามารถทางใจได้ ขอเพียงแต่ใจสู้เท่านั้น ก็สามารถพาคุณฟันฝ่าความยากลำบากทางกายได้

ใช่แต่เท่านั่นร่างกายของคุณส่วนที่ยังดีอยู่มีศักยภาพอย่างที่คุณนึกไม่ถึง หาก ได้รับการฝึกฝนและพัฒนาด้วยความอุตสาหะย่อมสามารถทดแทนอวัยวะส่วนที่เสื่อเสียไปได้ ศิลปินบางคนแม้ไม่มีแขนแต่ก็สามารถวาดภาพได้อย่างงดงามโดยใช้ปากหรือเท้าแทน

ในทางพุทธศาสนาถือว่า การได้เกิดมาเป็นมนุษย์นับว่าเป็นโชคอันประเสริญ เพราะมีโอกาสที่จะพัฒนาตนจนบรรลุธรรมหรือเป็นอิสระจากความทุกข์สิ้นเชิง ตราบใดที่จิตใจของคุณยังทำงานได้อย่างปกติ ก็สามารถพัฒนาให้เกิดปัญญาจนรู้แจ้งในสัจธรรมได้

จิตสดใส แม้กายพิการ คือความจริงที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน หากเห็นคุณค่าของตนเอง ไม่เอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่น ชื่นชมสิ่งที่มีอยู่ และใช้ประโยชน์ให้เต็มศักยภาพ ย่อมสัมผัสได้ถึงความสุขในทุกขณะ


สูญเสียอวัยวะ

หากอวัยวะที่สูญเสียไปช่วยให้คุณมีชีวิตรอดหรืออยู่ได้ยืนนานขึ้น ก็นับว่าเป็นเรื่องน่ายินดี เพราะชีวิตนั้นสำคัญกว่าร่างกายแต่ถึงแม้การสูญเสียดังกล่าวเกิดจากอุบัติเหตุมิใช่เป็นผลจากการรักษาโรค ก็ยังนับว่าโชคดีที่คุณยังมีชีวิตอยู่ หรือจะมองว่าโชคดีที่ไม่เสียมากไปกว่านี้ก็ได้

คุณค่าของตัวคุณอยู่ที่คุณงามความดีมิใช่ที่รูปร่าง ไม่ว่าอะไรจะเกิดกับร่างกายของคุณ ก็ไม่ควรที่ลดทอนคุณค่าของตัวเองหากคุณตั้งมั่นในคุณงามความดี คุณก็มีสิทธิเคารพตัวเองได้อย่างเต็มภาคภูมิ แม้จะสูญเสียอวัยวะไป แต่ก็ไม่เป็นอุปสรรคนากรทำความดี หรือสร้างสรรค์ประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น

สูญเสียอวัยวะอาจทำให้ชีวิตคุณลำบากมากขึ้น แต่ก็ไม่สามารถทำให้ชีวิตคุณลำบากมากขึ้น แต่ก็ไม่สามารถทำให้คุณทุกข์ได้มากเท่ากับใจที่คร่ำครวญหรือก่นด่าชะตากรรมยิ่งหวนหาอาลัยกับชีวิตในอดีตที่เคยมีร่างกายสมบูรณ์พร้อม ก็ยิ่งทำให้ยอมรับความจริงในปัจจุบันได้ยาก ในยามนี้ไม่มีอะไรดีกว่าการปล่อยวางอดีต ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้นเพื่อจะสามารถก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคง

แม้จะเป็นการเริ่มต้นใหม่กับชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม แต่ก็ไม่ยากเกินกว่าที่จะปรับตัวจนคุ้นชิน มนุษย์เรามีความสามารถในการปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลงวันนี้อาจขลุกขลัก แต่พรุ่งนี้จะราบรื่น


ไม่สวย ไม่สมส่วน

ก่อนอื่นแน่ใจแล้วหรือว่าคุณเป็นคนไม่สวย น้ำหนักเกิน ทรวดทรงไม่สมส่วน? เคยมีการสอบถามคนที่รูปร่างหน้าตาดี ปรากฏว่าส่วนใหญ่รู้สึกไม่พอใจกับรูปร่างหน้าตาของตน สาเหตุก็เพราะไปเปรียบเทียบตัวเองกับดารา นักร้อง หรือนางแบบ ส่งที่จะช่วยคุณได้ดีที่สุด ไม่ใช่เครื่องสำอาง หรือการผ่าตัดเสริมทรง แต่คือความรู้จักพอและหมั่นชื่นชมสิ่งที่คุณมีอยู่

แต่ไม่ว่าคุณจะสวยหรือไม่สวย ความจริงข้อหนึ่งที่พึงตระหนักก็คือ ความสวยที่รูปร่างหน้าตาให้ความเพลิดเพลินพอใจได้ชั่วครั้งชั่วคราว เพราะในที่สุดก็ต้องแปรเปลี่ยนไป แม้จะพยายามขัดขืนความเปลี่ยนแปลงอย่างไรก็ไม่อาจฝืนสังขารได้ แต่ความงดงามที่จิตใจให้ผลที่ยั่งยืนกว่า ร่างกายมีแต่จะเสื่อมลง แต่จิตใจนั้นสามารถตกแต่งให้งอกงามยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ ได้

ถึงไม่สวย แต่หากมีจิตใจงดงาม ย่อมสามารถสร้างความประทับใจได้ยืนนาน และสานสัมพันธภาพได้ยั่งยืน อีกทั้งยังนำความสุขที่แท้มาให้แก่ตน ดังนั้นแทนที่จะเสียเวลากับการปรุงแต่หน้าให้สะสวยหรือรักษารูปทรงให้สมส่วน ไม่ดีกว่าหรือหากจะมาใส่ใจกับการพัฒนาจิตใจให้งดงามและสร้างสรรค์คุณงามความดี เพราะนั่นคือคุณค่าที่แท้จริงของของคุณที่ควรแกความภาคภูมิใจ หากจะอับอาย ก็อย่าอับอายเพราะหน้าตาไม่สะสวยหรือรูปร่างไม่สมส่วน หากควรอับอายที่ไม่ได้ทำดีหรือใช้ชีวิตให้มีคุณค่าแก่โลกเลย


แก่ชรา

ถ้าคุณกำลังเข้าสู่วัยชรา ก็นับว่าคุรเป็นคนโชคดีคนหนึ่ง เพราะมีคนจำนวนมากมายที่ไม่สามารถมีชีวิตยืนยาวอย่างคุณได้

ความแก่เป็นธรรมดาของชีวิต ถ้าคุณยอมรับความจริงข้อนี้ได้ ใจคุรจะโปร่งโล่ขึ้นเหมือนวางของหนักลง

มองให้ดี ความแก่กำลังสอนสัจธรรมแก่คุณอีกครั้งหนึ่งว่า ชีวิตนั้นไม่เที่ยง ไม่มีอะไรที่ยั่งยืน หากคุณยังติดยึดในร่างกายของคุณว่าต้องเที่ยงต้องยั่งยืน คุณจะทุกอย่างยิ่ง ต่อเมื่อเลิกติดยึดในร่างกายว่าต้องเที่ยง ความทุกข์จะคลายไป แต่จะดีกว่านั้นหากคุณมองให้ลึกลงไปอีกว่า ใช่แต่ร่างกายนั้นที่ไม่เที่ยง หากรวมไปถึงทุกสิ่งที่เรียกว่าสังขาร

กล่าวอีกนัยหนึ่งความแก่กำลังมาเตือนให้คุณปล่อยวางทรัพย์สมบัติ ชื่อเสียงเกียรติยศ หน้าที่การงาน อย่าหมกมุ่นกับสิ่งเหล่านั้นมากจนลืมไปว่าสักวันหนึ่งคุณต้องจากสิ่งเหล่านั้นไป ถึงตอนนั้นอะไรก็ตามก็ไม่อาจช่วยคุณได้ มีแต่บุญกุศลหรือคุณงามความดีเท่านั้น ที่สามารถช่วยไปจนถึงปรโลกได้ จึงควรเร่งรีบทำความดี ขณะเดียวกันก็อย่าลืมทำสิ่งสำคัญให้แล้วเสร็จแต่เนิ่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นงานภายนอก (เช่น การจัดการทรัพย์สมบัติ ทำงานในความรับผิดชอบให้ครบถ้วน) และงานภายใน ผคือการฝึกใจให้พร้อมปล่อยวางในทุกสิ่ง)


จากหนัง ฉลาดทำใจหนักแค่ไหนก็ไม่ทุกข์ เครือข่ายพุทธิกา เพื่อพระทุธศนาและสังคม