ขันทองพยาบาท

[กอนกวย]

ขันทองพยาบาท

ขันทองพยาบาท Khanthongphayaabaat
ชื่อวิทยาศาสตร์ Suregada multiflorum Baill.
ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE
ชื่ออื่น ๆ ฮ่อสะพายควาย ยางปลอก (แพร่ น่าน) ขันทองพยาบาท (ไทยภาคกลาง)ขันทองพยาบาทเครือ (จันทบุรี) ป่าช้างหมอง




ลักษณะทั่วไป ขันทองพยาบาท เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลาง กิ่งก้านค่อนข้างกลม จะมีสีเทาเกลี้ยง หูใบเล็กหลุดร่วงได้ง่าย
ใบ เป็นใบเดี่ยว หนาแข็งดกทึบ จะออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ รูปใบหอกแกมขอบขนานกว้าง ประมาณ 4 – 8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8 – 16.5 เซนติเมตร ตรงปลายใบจะแหลมหรือมน โคนใบแหลม ขอบใบจักเป็นซี่ฟัน เนื้อใบจะหนามีลักษณะคล้ายแผ่นหนัง เส้นในมีทั้งหมดประมาณ 14 – 16 คู่ และก้านใบยาวประมาณ 0.9 – 1.6 เซนติเมตร เป็นร่องลึก
ดอก จะออกเป็นช่อกระจาย ยาวประมาณ 16 – 18 เซนติเมตร ใบประดับหูยาวประมาณ 0.1 เซนติเมตร ตรงปลายจะแหลมก้านดอกย่อยยาว 0.1 – 0.2 เซนติเมตร และกลีบรองดอกจะมี 5 กลีบ เรียงซ้อนกันลักษณะคล้ายรูปไข่หรือรูปหอกยาว ประมาณ 0.1 เซนติเมตร ขอบจักเป็นซี่ฟัน กลีบดอก 5 กลีบ รูปขอบขนาน กว้าง ประมาณ 0.6 – 0.7 เซนติเมตร และยาวประมาณ 0.3 เซนติเมตร ตรงโคนสอบแคบ เกสรตัวผู้มี 3 อัน เชื่อมติดกันที่โคน อับเรณูค่อนข้างกลมยอดเกสรตัวเมียจะมี 3 พู เมล็ด (ผล)
ผล กลมรีกว้างประมาณ 1.8 – 2 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8 – 10 เซนติเมตร ตรงปลายกลมและแข็งจะมีเส้นตามความยาว เมื่อผลแก่จะแตกตรงรอยประสานตรงกลาง ส่วนเมล็ดมีลักษณะแบนความกว้างประมาณ 0.2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร
ขยายพันธุ์ โดยการใช้เมล็ด
นิเวศวิทยาและการแพร่กระจาย ชอบขึ้นตามป่าเบญจพรรณทั่ว ๆ ไป จะเลื้อยพาดพรรณไม้อื่น ๆ
ประโยชน์ ทางด้านสมุนไพร เนื้อไม้ จะมีรสเฝื่อนเมา รักษาอาการพิษในกระดูก รักษาโรคเรื้อน มะเร็งคุดทะราด กลากเกลื้อน ลมเป็นพิษ โรคผิวหนัง ฆ่าพยาธิ กามโรค เปลือก เป็นยาบำรุงเหงือก รักษาเหงือกอักเสบ ยาถ่ายรักษาโรคตับพิการ โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน

[แหลวแดง]

ซื่อเป็นตาย้านเนาะ สรรพคุณดี ฮ่อสะพายควายเคยเห็นเพิ่นเอามาดองเหล้า กะได้ไปเป๊กเรื่อยอยู่ บ่ฮุ้ดอกว่าดีบ่ดีแบบได๋ ฮู้แต่ว่าเมา อิอิ::)::)