สมรสอย่างไรถึงเป็น โมฆะ
มีการแต่งงานประเภทไหนบ้างที่เป็นโมฆะ (โมฆะ - หมายความว่าไม่มีผลมาตั้งแต่เริ่มต้น พูดง่ายก็คือในทางกฎหมายเสมือนไม่มีการแต่งงานนั้นเกิดขึ้นเลย)
ซึ่งศาลฎีกาของประเทศไทยเราก็เคยมีคำพิพากษาฎีกาที่ 272/2488
มีเนื้อหาสรุปว่า "ปัญหาที่หญิงชายจะเป็นสามีภรรยากันได้ตามกฎหมายหรือไม่นั้น เป็นปัญหาอันเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน"
ผลในเรื่องนี้ก็คือว่าบุคคลไม่สามารถไปตกลงทำนิติกรรม สัญญายกเว้นในส่วนของกฎหมายที่เกี่ยวกับการเป็นสามีภรรยากันได้
การสมรสนั้นจะต้องเป็นการสมรสระหว่างชายกับหญิงเท่านั้นตามกฎหมายบ้านเรา การสมรสระหว่างชายกับชายหรือหญิงกับหญิงในบ้านเรายังไม่มีกฎหมายรองรับให้ทำเช่นนั้นได้ แต่ในต่างประเทศบางที่เขาก็รับรองให้
ต่อมาการสมรสระหว่างชายกับหญิงนั้นจะต้องมีเจตนาที่จะไปทำการสมรสกันจริงๆ คือไม่ใช่ไปสมรสด้วยเจตนาอื่น เช่น หญิงไทยต้องการไปทำงานต่างประเทศ แต่ถ้าไม่ได้สมรสจะเข้าไปทำงานลำบาก จึงไปหาผู้ชายมาจดทะเบียนสมรสด้วยโดยไม่ได้มีเจตนาที่จะเป็นสามีภรรยากัน เพียงแต่ต้องการจะใช้ทะเบียนสมรสบังหน้าเท่านั้น อันนี้ก็ถือว่าการสมรสเป็นโมฆะ หรือหญิงเป็นชาวต่างประเทศ แต่ต้องการได้สัญชาติไทย จึงมาจดทะเบียนสมรสกับชายไทย เพื่อให้ได้สัญชาติอย่างนี้ก็ถือว่าเป็นโมฆะอีกเช่นกัน
ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1458 ที่ว่า การสมรสจะทำได้ต่อเมื่อชายหญิงยินยอมเป็นสามีภรรยากัน และต้องแสดงความยินยอมให้ปรากฏโดยเปิดเผยต่อหน้านายทะเบียนและให้นายทะเบียนบันทึกความยินยอมนั้นไว้ด้วย มีข้อสังเกตด้วยว่าการสมรสที่จะบริบูรณ์นั้นจะต้องเป็นการจดทะเบียนตามกฎหมายเท่านั้น การไม่ได้จดทะเบียนก็ดี หรือไปจดทะเบียนกับเจ้าหน้าที่ที่ไม่มีอำนาจก็ดี ถือว่าไม่มีการสมรสที่ถูกต้องตามกฎหมาย
การสมรสนั้นทั้งชายและหญิงต่างฝ่ายจะต้องไม่เป็นวิกลจริต หรือเป็นบุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ ในเรื่องบุคคลไร้ความสามารถนี้ท่านสามารถหาอ่านได้จากฉบับก่อนๆ จะให้พูดง่ายๆ ก็คือคนที่เป็นบ้านั่นเอง และหากปรากฏว่าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นบ้าก็ไม่สามารถสมรสกันได้ค่ะ ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1459
ในเรื่องการสมรสหากปรากฏว่าผู้ที่สมรสกันเป็นญาติสืบสายโลหิตโดยตรงขึ้นไปเช่นสมรสกับ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตาและยายของตนเอง หรือลงมา เช่น สมรสกับลูก หลาน เหลน และลื้อของตนเอง หรือเป็นการสมรสระหว่างพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน หรือเป็นการสมรสระหว่างพี่น้องร่วมแต่บิดา หรือมารดาก็ถือว่าการสมรสเป็นโมฆะ ทั้งนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1450
เหตุผลในข้อห้ามนี้ถือปฏิบัติกันมาเป็นเวลานาน ทั้งด้วยเหตุผลเรื่องพันธุศาสตร์ ซึ่งถือว่าการสมรสของคนซึ่งสืบสายโลหิตเดียวกันจะทำให้คนที่คลอดออกมามีความผิดปกติทางสมองและการพิการ และในเรื่องของการขาดสามัญสำนึกและศีลธรรมอันดีของประชาชน ในบางประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกายังมีบทกำหนดโทษในกรณีที่มีสมรสฝ่าฝืนด้วย
สำหรับการสมรสซ้อนนั้นหมายความว่า ตนเองไปจดทะเบียนสมรสกับบุคคลอื่นในขณะที่ตนเองมีคู่สมรสอยู่แล้ว กฎหมายถือว่าการสมรสในครั้งหลังนี้เป็นโมฆะค่ะ ตามประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์มาตรา 1452 ดังนั้น ก่อนที่จะจดทะเบียนสมรสกับใครก็ต้องเช็คประวัติกันให้ดีก่อนนะ
ยุวสันต์ วิเวกเมธากร [นิตยสารบันทึกคุณแม่ ]
อ้างข้อความนี้
Bookmarks