ลำนำรัก.....เสียงพิณ

**พิณอิสระ** · 11-10-2009, 17:11

ลำนำรัก.....เสียงพิณ
**********
เทพแห่งพิณ

ณ หมู่บ้านอัมพสณฑ์ ซึ่งอยู่ทางด้านตะวันออกของกรุงราชคฤห์
มีถ้ำอยู่แห่งหนึ่งชื่อ อินทศาล อยู่ที่ภูเขาเวทิยกะด้านเหนือของหมู่บ้าน
พระพุทธเจ้าประทับเข้าฌานอยู่ในถ้ำนั้น

ท้าวสักกเทวราชผู้เป็นจอมแห่งเทพ ประสงค์จะไปเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ จึงชวนหมู่เทพทั่วทั้งดาวดึงส์
รวมถึง ปัญจสิขเทพบุตร (เทพคนธรรพ์,เทพนักดนตรี,เทพแห่งพิณ)
เพื่อไปเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ด้วยกัน

ปัญจสิขเทพบุตร ถือพิณสีเหลือง(ดั่งผลมะตูม)ไปด้วย

ทันทีที่หมู่เทพชุมนุมกัน ภูเขาเวทิยกะและหมู่บ้านก็สว่างไสวด้วยเทวานุภาพ
ชาวบ้านต่างพากันตกใจตื่นกลัว เพราะไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น

ท้าวสักกเทวราชตรัสเรียกปัญจสิขเทพบุตรมารับสั่งว่า
ขณะนี้พระพุทธองค์ทรงเข้าฌานอยู่ การที่จะเข้าไปเฝ้ามิใช่เรื่องง่าย ควรที่จะต้องทำอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อให้พระองค์ทรงโปรดก่อน
แล้วจึงเข้าเฝ้ากัน

เทพบุตรรับคำบัญชาแล้ว ถือพิณเข้าไปทางถ้ำ กะระยะพอประมาณว่า
เมื่อบรรเลงพิณแล้ว พระพุทธองค์จะทรงได้ยินเสียงพิณ

**พิณอิสระ** · 11-10-2009, 17:18

ลำนำรัก

ปัญจสิขเทพบุตรยกพิณขึ้นบรรเลง พร้อมขับลำนำเคล้าคลอกับเสียงพิณ....

• โฉมฉายแม่เอย
ข้าขอนบไหว้ติมพรุบิดาผู้ให้กำเนิดคนงาม
สุดที่รักของข้า

• เจ้านั้นงามเฉิดฉายเป็นที่รักแห่งข้า
เหมือนสายลมเป็นที่ต้องการยามเหงื่อโทรมกาย
เหมือนพระธรรมเป็นสุดปรารถนาของพระอรหันต์

• โฉมฉายแม่เอย
ประโลมใจข้าให้หายร้อนรุ่มด้วยเถิด
ให้เหมือนยารักษาคนไข้หนัก
ให้เหมือนอาหารสำหรับผู้โหยหิว
ให้เหมือนวารีดับไฟพุ่งโพลง

• แม้นข้าได้ซบอกนาง
ก็จะเหมือนพญาคชสาร
ฝ่าแดดมาพบสระน้ำใสเย็น บัวงามสล้าง
แล้วลงแช่กาย

• ความงามของเจ้านั้น
ทำให้ข้าหลงใหลโง่งมยิ่งแล้ว
ไม่ต่างอะไรกับคชสารเหลือขอ
ถูกขอถูกหอกทิ่มแทง ก็มิรู้เจ็บปวด

• ข้าตกหลุมรักในตัวเจ้า
ถอนใจเพ้อคลั่งมิได้แล้ว
ดุจเดียวกับปลาติดเบ็ด

• แม่ตาหวานของข้าเอย
กอดข้าสิ
สุดแสนดีของข้าเอย
กอดรัดข้าสิ
ให้สมกับที่ข้าถวิลหวัง

• อันรักที่ข้ามีต่อเจ้างามงอนนั้น
เหลือจะประมาณได้
ประหนึ่งบุญทาน
อันทำไว้ในพระอรหันต์

• โฉมงามของข้าเอย
ขอบุญที่ข้าสั่งสมไว้ในพระอรหันต์
จงหนุนส่ง
ให้ข้าได้เจ้าอยู่คู่เคียง

• โฉมงามแม่เอย
ขอบุญที่ข้าฝากฝังไว้ในหล้าโลก
จงสะพรั่งผล
ให้ข้าได้เจ้าเป็นคู่ชีวัน

• โฉมฉายแม่เอย
ข้าใฝ่ฝันในตัวเจ้า
เทียมเท่าพระศากยมุนีผู้พรั่งพร้อมด้วยสติปัญญา
เด็ดเดี่ยวเพียรเพ่งมุ่งนฤพาณ

• ยอดกัลยาของข้าเอย
มาตรแม้นข้าสมรักได้เจ้ามาชูชื่น
ก็เสมอพระผู้ตรัสรู้
สุขเกษมเปรมปรีย์

• คนดีของข้าเอย
มาตรแม้นองค์อินทร์แห่งดาวดึงส์
พึงประทานพร
ข้าก็จะขอเลือกเจ้าเป็นพร
รักแห่งข้ามั่นคงป่านฉะนี้

• คนเก่งของพี่เอย
บิดาใดให้กำเนิดคนงามเช่นเจ้า
ดั่งสาลพฤกษ์ผลิดอกไสว
ข้าขอนอบนบบิดาองค์นั้นแล

บทลำนำนี้ ถอดความจากคำประพันธ์ที่เป็นภาษามคธ
** โฉมฉาย** บาลีว่า สุริยวจฺฉสา แปลว่า มีร่างงามเหมือนพระอาทิตย์ ( ดวงอ่อน ๆ )
เป็นคุณศัพท์ของเทพธิดาภัททา ( ภัทรา ) ผู้มีรัศมีส่องจากปลายเท้าขึ้นไปจรดปลายผม
กายของนางจึงเปล่งแสงระเรื่อเหมือนแสงพระอาทิตย์อ่อน ๆ
เทพทั้งหลายจึงเรียกนางว่า สุริยวจฺฉสา หรือแปลอีกนามว่า สุริยายอแสง

**พิณอิสระ** · 11-10-2009, 17:22

เข้าฌานได้ยินเสียง

พระพุทธองค์เมื่อได้ทรงสดับลำนำที่คลอเคล้ากับเสียงพิณของปัญจสิขเทพบุตร ก็ตรัสชมเชยว่า เสียงพิณกับเพลงขับกลมกลืนกันดี
ทรงถามว่า ลำนำนี้ร้อยกรองขึ้นเมื่อใด
เทพบุตรกราบทูลว่า เมื่อครั้งพระพุทธองค์ตรัสรู้ใหม่ ๆ ขณะที่ประทับอยู่ ณ อชปาลนิโครธ ริมฝั่งเนรัญชรา

เทพบุตรได้กราบทูลเรื่องที่ตนหลงรักเทพธิดาชื่อภัททา ซึ่งเป็นธิดาของหัวหน้าคนธรรพ์ชื่อติมพรุ
หากแต่นางมีใจรักอยู่กับมาตลิเทพบุตร(เทพสารถี)นามว่าสิขัณฑิ ไม่มีทางที่จะได้สมหวังแม้แต่น้อย
ได้แต่ถือพิณไปบรรเลงวนเวียนยังที่อยู่ของท้าวติมพรุ พร้อมกับขับคลอด้วยบทลำนำดังกล่าว

ส่วนเทพธิดาผู้เลอโฉม ก็ได้แต่กล่าวเตือนใจว่า
นางเองได้ยินปัญจสิขะยอพระเกียรติพระพุทธองค์ขณะที่ตนฟ้อนอยูในเทวสภา
ก็เมื่อยกยอขึ้นใจอยู่อย่างนั้น ก็แสดงว่าปัญจสิขะมีใจมุ่งตรงต่อนิพพาน
ขอให้มุ่งตรงไปสู่จุดหมายนั้นเถิด อย่าได้พบกันอีกเลย
นับแต่นั้น ปัญจสิขะกับเทพธิดานั้น ก็ไม่ได้พบปะพูดคุยกันอีกเลย

ขณะที่ปัญจสิขเทพบุตรสนทนาอยู่กับพระพุทธองค์ เวลาได้ล่วงเลยไปครู่ใหญ่
ท้าวสักกเทวราชทรงห่วงว่า เทพแห่งพิณคงสนทนากับพระองค์เสียจนเพลิน
จึงเรียกออกมารับสั่งอีกว่า ให้กราบทูลเรื่องที่ตนและทวยเทพพากันมาเข้าเฝ้า
ซึ่งในที่สุดก็ได้เข้าเฝ้าตามประสงค์

**พิณอิสระ** · 11-10-2009, 22:24

ความสมหวังของท้าวสักกะและปัญจสิขเทพบุตร

ท้าวสักกะ ได้ทรงสนทนาธรรมกับพระพุทธเจ้า ด้วยการถามตอบปัญหาธรรมต่าง ๆ
จนเมื่อพระพุทธองค์ได้ทรงวิสัชชนาแล้ว ท้าวเธอทรงยอมรับว่า
การตอบปัญหาของพระพุทธองค์ไม่มีอันใดเหลือให้เคลือบแคลงสงสัยได้อีกเลย
ท้าวเธอได้ดวงตาเห็นธรรมและได้ทรงบรรลุธรรมขั้นสูงยิ่งขึ้น
(ความละเอียดการถามตอบธรรมนี้ศึกษาได้จาก สักกปัญหสูตร ฑีฆนิกาย มหาวรรค ในพระสุตตันตปิฏก)

ท้าวสักกเทวราชได้เรียกปัญจสิขเทพบุตรมารับสั่งว่า
เขามีบุญคุณต่อพระองค์เหลือเกิน ที่ช่วยให้ได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า
จึงทรงแต่งตั้งให้ปัญจสิขะดำรงตำแหน่งผู้นำแห่งคนธรรพ์ (คันธัพพราชา)
พร้อมกับยกเทพธิดาสุริยวัจฉสาให้เป็นคู่ครองสมกับที่ใฝ่ฝัน

สุดท้ายท้าวสักกได้ก้มลงเอาพระหัตถ์ลูบแผ่นดิน(เพื่อให้เป็นพยาน)
พร้อมกับเปล่งอุทานว่า
“นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส”
( ๓ ครั้ง )

ว่ากันว่าในการสนทนาธรรมโดยการตอบปัญหาของท้าวสักกะในครั้งนี้
ท้าวสักกะและหมู่เทพจำนวนกว่าแปดหมื่นตน
ต่างก็ล้วนแต่ได้บรรลุธรรม

**************************************