กัณฑ์ที่๓ ทานกัณฑ์๒๐๙ พระคาถา
บัดนี้........ฉันสิเทศนาต้าน ตามนิทานทานกัณฑ์กล่าวแจ้ง แสดงข้อความภาคเสียง ผุสดีทราบเรื่องพระเวสมีกรรม จำต้องเสียเวียงวัง เหตุว่าทำทานช้าง ลูกสิหนีไกลข้างไลปรางเข้าป่า ผิดอาญาระเบียบแล้ว ชาวบ้านบ่ว่าดี พระนางทราบท่อนี้หน้าตื่นตกพระทัย กรรมจังใดหนอคำซางจำมาพ้อ พระนางรอบ่ได้เสด็จไปออดที่เห็นมัทรีพระเวสเจ้าทรงเศร้าอยู่ปรางค์ผุสดีจึงกล่าวอ้างประโลมอ่อนเอาใจ แม่สิไปขอวอนต่อบิดาให้ถอนเรื่อง พระนางเมืองจาแล้วเสด็จไปถึงที่ ถึงสามีกราบไหว้ทูลเว้ากล่าวจา ลูกเฮาผิดท่อนี้ ด้ามเทื่อทีเดียว สังบ่เหลียวแลมองส่องคือคราวกี้ ทำความดีมาเรื่อยบ่เหลวไหลไร่ค่าบัดมาผิดด้ามครั้ง สั่งสิให้ไล่หนีช้างตัวเดียวท่อนี้สังสิเก่งบาบุญ โปรดกรุณาอโหสิให้อยู่ครองเมืองบ้านนับแต่วอนวานไว้ตั้งหลายทีบ่ปากต่อ พระนางแค้นจ้อก้อ แสนสิเว้าก็บ่เป่าดาย นางก็ฟายน้ำตาให้กับคืนไปหาพระเวส สมเภทเด้ลูกเจ้า พระนางเว้าอ่อนประโลมแม่ได้ไปกราบก้มประนมนอบหัตถา ขอขมานำองค์พระยอดคุณบุญฟ้า เพิ้นบ่จานำด้วย ถึงคราวซวยต้องจาห่าง อกของแม่สิแตกม้าง ทะลานสิ้นปิ่นหันมัทรีเอ้ยเจ้าอย่าโศกสะบั้น มันฮอดวางคราวกรรม จักสิทำประการใด ย่าบ่มีความเว้าอดสาเอาเด้อแก้ว ให้เพียรแพงฮักฮ่อกันเด้อปานไดเดเฮาสิได้พบพ้อคืนโค้งอ่วยหา สงสารเด้อ่อนหล้า หลานราชจอมศรีย่าเอ้ย พี่ชาลีกัณหาอ่อนเยาว์ยังน้อย ถึงคราวพลอยสิไกลบ้านสองหลานสิพากย่าแลนอ ไผสิมานั่งใกล้สิพอให้ส่วงเหงา ยามหลานอยู่ยอกเหย้า ขึ้นมานั่งเพาตักหน้าเอ็นดูภูพักต์ พระเนตรงามยามจ้อง หลานทั้งสองไกลข้างไลปรางไปนำพ่อ ย่าสิอยู่จังไดหนอ ย้านแต่ใจขาดดิ้นคะนิงน้อยอ่อนหลาน หมดความหวังแม่นี้ย้านตายจากดวงสมร เวสสันดรคำเอยแม่นี้เสียใจล้น ชั่วสิกรรมเวรพ้นกลับคืนมา ย้านบ่เห็นหน้าลูกคำเอย แม่หมดทางสิแก้สะออนโอ้อังมะโน.............................................นอ
เมื่อนั้นโพธิญาณเจ้าสันดรพระยาเวสสมเภทพระแม่เจ้าผู้ทรงเศร้าหม่นหมอง ถึงคราวกรรมแค้นต้องกะเป็นเรื่องธรรมดาดอกแม่เอย บ่ต้องโศกาคิดโสกกะสันต์แสนเศร้า กรรมของเฮาคราวนี้ประทีปพ้อผ่าน ไผกะพ้อทุกทุกด้านนานช้ากะต่างกัน ปุถุชนว่านั้นเกิดแก่เจ็บตายบ่ว่าหญิงหรือชายส่วนสิเห็นเจอพ้อ บ่ว่าเป็นสามัญชนกะคือกันโดยดั่ง นี้ละแม่อนิจจัง มนุษย์โลกลุ่มใต้ไผ่สิ้นห่างเวร ลุกกะจังบ่เว้นเป็นดั่งโดยเหมือน ขอกราบเรียนพระมารดาให้ใคร่ครวญหวนพ้อ ขอแต่มารดาเจ้าอยู่ยาบรรเทาเศร้าโศกหากว่าโลกลุ่มนี้ หากมีแท้คู่สู่คน คราวเมื่อกรรมห่างพ้น ลูกสิอ่วยคืนปรางค์ ลูกสิไปตามทางระหว่างกรรมมาพ้อ ขอให้รอวันหน้า บ่นานวันลูกสิอ่วย คงบ่ซวยตลอดท้างทางพ้นสิค่อยมี เว้าแต่เพียงเท่านี้องค์พระเวสกะจัดแจง แต่งให้ขุนเตรียมของเครื่องสิทานวันพรุ่ง เบิกพระคลังหมายมุ้งสิทำทานคู่สู่อย่าง มีทั้งช้างและม้าแพรผ้าเครื่องถือ นับว่าแสนโกฎิตื้อแน่นอั่งสนามหลวงหมดทั้งปวงสิทำทานบ่ให้ยังเหลือค้าง ประกาศเร็วซ้อนประชากรให้ไหลหลั่ง เข้าสู่วังคราวนี้ให้มาท่ารับของ มื้อใหม่มาพระกะพร้อมนาถน้องมัทรีออกทำทาน บริการหมดวันหลายเหล่าบ่เป็นผล หน้าลูตนพระราชาอั่งพระองค์ทรงโอ้ โอ้ละนอมัทรีเอยเถลยไปหลายเรื่องนางว่าลูกบ่อยากเลี้ยง ยังสติเตื้องต่อหลาน ผิดใจมาก็ผัดย้านขับไล่บ่หัวซา องค์พระยาคอตกพระเนตรนองหมองมัวคัวเอาสองหลานหล้าดึงมาประโลมลูบจูบ สองปรางบ่ห่างหน้าพระยาเว้าเก่าศรี ในวังหลวงมื้อนี้ต่างกะโศกโศกา ทั้งเสนาในเวียงกำฮำไฮเฮฮ้อง คราวพระองค์ไกลห้อง ไลปรางค์ไปค้างป่า เวทนาพระบาทเจ้าบ่เคยเข้าป่าไพร ผุสดีได้แต่ไห้ปริเวทนาจิต ออนซอนเดชีวิตกะช่างเป้นไปได้ เบิ่งกันไปเดอแก้วอย่าไลลาปะปล่อย ลูกทั้งคู่น้อยๆให้ออยอุ้มชอยกัน ผุสดีโศกกลั้นจนตลอดถึงสาง พอเมื่อข้อนสิแจ้งฟ้าสว่างอรุณใส พระเวสไลเวียงแก้ว สี่กษัตริย์ลาแล้วกะลงปรางตั้งท่า ขึ้นประทับรถม้าจรผ้ายว่ายวน คนก็แตกจ้นๆนางผู้รอขอทาน พระองค์ยอทำทานสู่ประการจนสิ้น หมดทรัพย์สินทางเกี้ยงทั้งสะเบี่ยงสิเข้าป่า ทานออดรถฮอดม้าหมดเสี่ยงคู่สู่แนว นี้ละฮอดว่างแล้ว ๒๐๙ คาถา ปลงทานกัณฑ์จบลงแต่เพียงท่อนี้ เอวังสิเซาเว้าถือเอาบ่อนฉันว่าคติธรรมนั้นนาคือดังฉันว่าแล้ว ซิเซาแหล่ก่อนละโยม..............เอย