ตอนที่ 2
วันนี้ ผมจะขอนำเสนอ การเรียนภาษาเขมร ที่เรามักจะใช้ในชีวิตประจำวัน เกี่ยวกับ สรรพนาม,บุพบท กริยาบท ต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ที่ต้องการศึกษาได้เรียนรู้และนำไปใช้ ต่อไป
สรรพนามที่ใช้เรียกบุคคล
แม - แม่
เออว - พ่อ
โกน - ลูก
แย็ย - ยาย,ย่า
ตา - ตา,ปู่
ปู - น้าผู้ชาย,อาผู้ชาย
ไป - น้าผู้หญิง,อาผู้หญิง
อม - ลุง,ป้า
อมเปราะ - ลุง
อมซแร็ย - ป้า
เจา - หลาน,เหลน,โหลน
กะมูย - หลาน( ลูกของพี่,ลูกของน้อง)
นาย - หนู ( ใช้กับผู้ชาย )
เนียง - หนู ( ใช้กับผู้หญิง )
อานาย - ไอ้หนู ( ใช้เรียกเด็กผู้ชาย )
อางา - ไอ้หนู (ใช้เรียกเด็กผู้ชาย)
มีเนียง - อีหนู (ใช้เรียกเด็กผู้หญิง)
มีงา - อีหนู (ใช้เรียกเด็กผู้หญิง )
อาหล้า - บักหล้า
โกนงา - เด็กทารกแรกเกิด
สรรพนามที่ใช้แทนบุคคล
ขะมาด - กระผม
มาด - ผม,ฉัน
ขะยม - ดิฉัน
ยม - ฉัน
อัยจ - กู
อัยจแอง - กูเอง
ฮอง - เธอ ( ใช้กับ ผู้หญิง )
แอง,ฮองแอง - เอ็ง ( ใช้กับผู้หญิง )
แอง,อาแอง - เอ็ง ( ใช้กับผู้ชาย )
เกือจ - คุณ,ท่าน
เตียน - ท่าน ( คำสุภาพ ที่ใช้เรียก ผู้อาวุโส )
เวีย - เขา
โพง - พวก
โพงเยิง - พวกเรา
โพงอัยจ - พวกกู
โพงฮอง - พวกเธอ ( ใช้กับผู้หญิง )
โพงอาแอง - พวกเอ็ง ( ใช้กับผู้ชาย )
โพงเวีย - พวกเขา,พวกเขาคนนั้น,พวกเขาเหล่านั้น
โพงเกือด - พวกคุณ
โพงกอร - พรรคพวก
คะเนีย - เพื่อน
โพงคะเนีย - เพื่อนฝูง
ลักษณะ
ละออ - สวย,หล่อ
บรอ - ขี้เหร่
ซอมรูป ซอมเรียง - สมส่วน
เทอจ - อ้วน
ซังกวม - ผม
กะปั๊วะ - สูง
เตียบ - ต่ำ,เตี้ย
กะมะ - พิการ ( การพิการของแขน หรือ ขา )
คเว็น - เป๋,ขาเป๋ ( อาการพิการของขา )
กะม็อด - ขาด,กุด ( อาการพิการของแขน หรือ ขา )
ควะ - ตาบอด ( อาการพิการของดวงตา )
ตึนล็อง - หูหนวก ( อาการพิการของหู )
จะกูด - เป็นบ้า ( อาการพิการทางประสาท )
แคลว - ตาเข,ตาเหล่ ( อาการพิการทางเส้นประสาทของดวงตา )
กืก - เป็นใบ้ ( อาการพิการ ทางเสียง คือ พูดไม่ได้ )
คะน็องกอง - ค่อม ( อาการพิการของหลัง คือ หลังค่อม )
แชบ - แหว่ง ( อาการพิการของปาก คือ ปากแหว่ง หรือโพรงจมูก )
ปั๊วะกอ - คอพอก ( อาการพิการของ ลำคอ )
กึงฮอด - คืออาการของผู้พิการของปากหรือโพรงจมูกที่เกิดจากปากแหว่งหรือจมูกแหว่ง
ทำให้เวลาพูด ออกเสียงไม่ค่อยชัด
กระบาลตัมเปก - หัวล้าน
กระบาลตะง็อล - หัวโล้น
เซาะซะเกอว - ผมหงอก
พฤติกรรมและอุปนิสัย
นิซัย - นิสัย
ซันดาน - สันดาน
ระแอง - ขยัน
กันจิล - ขี้เกียจ
กันจิลแผะ - เกียจคร้าน
มันบานรืง - ไม่เอาถ่าน
มันซะนม - แย่
มันเจีย - ไม่ดี
เจีย - ดี
จู - เลว
จูจะนับ - เลวมาก
เจียดจู - ชาติชั่ว
จูจิบหาย - โคตรชั่ว
ซะโลด - เรียบร้อย,สงบเสงี่ยม
จะเจ๊ะ - ดื้อ,ซน,เกเร
มึมึ๊ - ดื้อเงียบ
กันแชงแช๊ะ - กระแดะ
กำเปลด - แร่ด
กำเปิลเฮอะ - คือผู้หญิงที่มีกิริยาที่ไม่เรียบร้อย
ละเลียม - คือ อาการของเด็กทารก หรือ เด็กตัวเล็ก ๆ ที่อยู่ไม่นิ่ง คล้ายๆ ซุกซน แต่ไม่ได้
หมายความว่าดื้อ หรือ เกเร
โนวมันซะงีม - อยู่ไม่นิ่ง มีความหมาย เช่นเดียวกันกับ ละเลียม
ลู๊ยจ - ขโมย,ลัก
เลียะ - ซ่อน
โกง - ขี้โกง
กึงเฮาะ - โกหก
ตร๊อง - ซื่อสัตย์
มันตร๊อง - ไม่ซื่อ,คด,โกง
กันตรึ๊ - ขี้เหนียว
เจิดบอญ - ใจบุญ
มันแจะเก็บ มันแชะเล็ม - สุรุ่ยสุร่าย
แจะตุ๊ก จะด๊ะ - มัธยัสถ์
ละโมบ - โลภ
ซะมูม ซะมาม - ตะกละ

กิริยกรรม
รีบ - จัดเก็บ
เรอะ - เก็บ
เลิก - ยก
กัน - ถือ
ด๊ะ - วาง
เร้ก - หาบ
ลี - แบก
แซง - หาม
ปุน - กะแตง
โอ้ช - ลาก
เตียญ - ดึง
กันตร๊ะ - กระชาก
กันเชาะ - หยิบ หรือ การกระโดด เพื่อที่จะเอาของจากที่สูง
กัด - ตัด
ตอ - ต่อ
ประแมก - ร้าว
แบ๊ก - แตก
ประแมะ - บิ,แยก
ปุ่ - ผ่า
กาบ - ฟัน
อัร - หั่น,เลื่อย
กันจรัม - สับ
เจ็ด - ฝาน
ปาด - ปาด
ฮัน - ซอย
จัง - ถาก
จะ - แทง
ด็อช - เสียบ
แว็ย - ตี
ด็อม - ทุบ

ลักษณะของสิ่งของ
กร๊ะ - หนา
ซะเดิง - บาง
เวง - ยาว
แกล็ย - สั้น
ทม - ใหญ่
ตู้ยจ - เล็ก

ระยะ
ชงาย - ไกล
บีด - ใกล้
อีแน่ะ - ที่นี่
อีเนาะ - ที่นั่น
ฮู้ยอีเนาะ - ที่โน่น
ซัมแน่ะ - แค่นี้
ซัมเนาะ - แค่นั้น
ปันแน่ะ - เท่านี้
ปันเนาะ - เท่านั้น
ปันนา - เท่าไร
ปรัมมาน - ประมาณ
ซัมนา - แค่ไหน
แตร่ะ - ตรงนี้
เตราะ - ตรงนั้น
บ็อญ - ที่
บ็อญเตราะ - ที่ตรงนั้น
บ็อญแตระ - ที่ตรงนี้
เตราะ - นั้น
แตระ - นี้
นู่ - นั่น
นิ่ - นี่


ปริมาณ
จะเรอน - มาก
กัมเปะ - มากมาย
แตจ - น้อย
ตู้ยจ - เล็ก
อัญแตจ อัญตู้ยจ - เล็กๆน้อยๆ
เอาะ - ไม่เหลือ
ม๊อจ - หมด
มันเมียน - ไม่มี
มาตราส่วน
มาจังอ็อล ได - หนึ่งนิ้ว
มาจังอาม - หนึ่งคืบ
มาซอก - หนึ่งศอก
มาฮัด - หนึ่งวา
มาเพียม - หนึ่งเมตร
อัตราส่วน
เป็ญจ - เต็ม
กันละ - ครึ่ง
กะนาล - กลาง
เปี๊ยะกะนาล - ปานกลาง

กิริยาของ ของเหลว

ฮีร - ล้น
ลิก - ท่วม
เล็จ - รั่ว

กิริยาของ สิ่งของ

บ๊ะ - หัก
แบจ - แตก
สัมปีจ - บุบ
ระเยี๊ยะ - ฉีกขาด
แฮจ - ฉีก
ประมะ - บิ่น
กันจ๊ะ - เก่า
ทะแม็ย - ใหม่
ทะแม็ยซล้าง - ใหม่เอี่ยม