กระจับ........จอกแหน

[กาฬสินธุ์ถิ่นไดโน]

ชื่อทั่วไป
Water Chestnut, Horn Chestnut, Water Caltrops

ชื่อ อพื้นเมือง
กะจับ มะแงง ม่าแงง พายับ เขาควาย Ling Ko(จีน หมายถึง Spiritual Horn)

การกระจาย ตามธรรมชาติ
มีอยู่ 30 ชนิด กระจายพันธุ์ุตามธรรมชาติในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในไทยมีอยู่ 2 พันธุ์ุ คือพันธุ์ุเขาแหลมที่มีรสชาติดี และพันธุ์ุเขาฟูที่เกษตรกรนิยมปลูก เพราะขึ้นได้ง่ายและเติบโตดี

ลักษณะ ทางชีววิทยา
เป็นพืชน้ำที่ลอยได้ ชอบน้ำนิ่ง มีอายุหลายฤดูขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม รากจะหยั่งลึกลงดินใบเดี่ยว มี 2 แบบ คือใบลอยน้ำและใบใต้น้ำ ใบลอยน้ำมีก้านยาวอวบน้ำและส่วนตรงกลางจะพองออกเป็นกระเปาะทำให้ลอยน้ำได้ดี แผ่นใบของใบลอยน้ำมีรูปร่างคล้ายสี่เหลี่ยมคางหมู หรือรูปพัด กว้าง 4-6 ซม. ยาว 7-9 ซม. ใบจะเรียงรอบลำต้นราวกับใบกระจายอยู่โดยรอบ ใบใต้น้ำจะเป็นใบฝอยและเป็นเส้นใยคล้ายรากดอกออกที่โคนใบในช่วงฤดูฝน เป็นดอกเดี่ยวสีขาว ขนาดของดอกประมาณ 0.5 มม. ดอกบานเหนือน้ำ กลีบเลี้ยงมีโคนเชื่อมกันแต่ปลายแยกมีกลีบดอก 4 กลีบ มีเกสรตัวผู้ 4 อันรังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมี ovule 1 อันเมื่อติดผลแล้วก้านดอกจะยืดยาวโค้งกลับลงน้ำเพื่อให้รังไข่ได้เจริญเป็น ผล ผลเจริญอยู่ใต้น้ำ เขาโค้งสองข้างของผลพัฒนามาจากกลีบเลี้ยง 2 กลีบ

การใช้ประโยชน์
ใบมีรสเปรี้ยว ใช้กัดเสมหะ แก้ไข้ ขับเมือกในลำไส้ให้ออกมาทางระบบขับถ่าย ใบช่วยเป็นยาเสริมสมรรถภาพตาของเด็ก ส่วนก้านต้นใช้เป็นยาแก้โรคกระเพาะ ผลเป็นอาหารได้ โดยทานเนื้อในของผลที่มีสีขาว ผลกระจับมีปริมาณแป้งสูง มีปริมาณฟอสฟอรัสสูง มีวิตามินเอ และมีโปรตีน ในการบริโภคจึงต้องต้มให้สุกก่อนจึงจะรับประทานได้ เพราะอาจจะมีปัญหาของพยาธิใบไม้ ในบางภัตตาคารจะใช้กระจับแทนแห้ว แม้แป้งของกระจับก็ใช้แทนแป้งของถั่วเขียวได้
บางแห่งจะทำน้ำกระจับ จำหน่าย นอกจากนี้ยังมีปริมาณแคลเซี่ยมสูง ซึ่งช่วยลดอุณหภูมิในร่างกาย นอกจากนี้ยังมีสาร bicornin

การปลูก กระจับ
ทำกันมากในภาคกลาง โดยเฉพาะบึงบรเพ็ดและเพชรบุรีที่แคชเมียร์ของอินเดียก็มีการปลูกกันมาก ผลิตได้ปีละ 4,000-5,000 ตัน ช่วยชีวิตคน 30,000 คน ตลอดในช่วงเวลา 5 เดือนที่ออกผล นอกจากนี้ยังมีการปลูกในปากีสถาน ศรีลังกา อินโดนีเชีย จีนตอนใต้ ญี่ปุ่นตอนใต้ ในประเทศจีนจะมีเทศกาลทานกระจับในกลางฤดูใบไม้ร่วง ระหว่างเดือนกันยายน-ตุลาคม เพื่อฉลองการล้มล้างอิทธิพลของมองโกลเหนือแผ่นดินจีน และทำติดต่อกันเรื่อยมาตั้งแต่ครั้งราชวงศ์หยวน

กระจับถือเป็นยาเย็น เปลือกใช้แก้ท้องร่วง ริดสีดวงทวาร ฝีหนอง ผลทานเป็นอาหารชูกำลัง บำรุงทารกในครรภ์ แก้อ่อนเพลีย บำรุงเนื้อหนังให้สมบูรณ์บำรุงกำลังคนไข้ เป็นอาทิ

ข้อมูลจาก
http://www.kasetporpeang.com/forums/index.php?topic=109.0
ภาพจาก
http://www.suansava.com/private_folder/2892551150539321xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.jpg
http://i123.photobucket.com/albums/o296/iam9A/MY%20PHOTO1/10.jpg

[สาวเมืองยศ]

เจ้ามะดู๋หาข้อมูลมาไห่ชาวบ้านมหาได้ฮู้ได้เห็นในสิ่งที่บ่อเคยฮู้มาก่อนแท้...จังแม่นดีหลายเนาะขอบคุณหลายๆเด้อบ่าวกาฬสินธุ์

[maxwell007]

เป็นตากินยากแท้ครับ กระจับหน่ะ แต่กะแซบครับ

[๛หนุ่มบ้านไกล๛]

เคยเห็นแต่ขะเจ้าปลูกไว้ประดับ ในอ่างปลา บ่รู้ว่ามันกินได้แหม ขอบคุณค้าบบบบบบบบบบ