เหตุผลที่คนตายไปแล้วเน่าขึ้นอืด
เมื่อคนหรือสัตว์ตายไปแล้วถึงเน่าขึ้นอืด
ร่างกายของคน สัตว์ เมื่อตาย ทำไมถึงเน่าขึ้นอืด แล้วเมื่อยังมีชีวิตอยู่ถึงไม่เป็น
เหตุผลก็คือ
การเปลี่ยนแปลงหลังการตาย
POST-MORTEM CHANGE
คือการเปลี่ยนแปลงของร่างกายผู้เสียชีวิตที่เกิดภายหลังการตาย การเปลี่ยนแปลง ดังกล่าวสามารถตรวจและประเมินผลการตรวจได้อย่างง่าย ๆ โดยอาศัยหลักการดังต่อไปนี้
1. Post-mortem hypostasis (livor mortis)
2. Post-mortem rigidity (rigor mortis)
3. Post-mortem cooling
4. Corneal opacity
5. Post-mortem biceps contraction
6. Decomposition Post-mortem Hypostasis (Livor Mortis หรือ Lividity)
Decomposition Post-mortem Hypostasis
คือรอยจ้ำแดงหรือม่วงแดงที่เกิดขึ้นหลังการตาย เมื่อหัวใจหยุดเต้นเม็ดเลือดแดงจะตกลงสู่ที่ต่ำตามแรงดึงดูดของโลก ทำให้เกิดรอยจ้ำแดงในบริเวณที่อยู่ต่ำสุดของร่างกาย
หาก..พนอนหงาย hypostasis จะอยู่ในบริเวณแผ่นหลังและแขนขาด้านหลัง
ส่วน..พที่อยู่ในท่า upright เช่น ..พที่แขวนคอตาย hypostasis จะอยู่ที่ปลายแขนขา hypostasis จะปรากฎให้เห็นได้ภายหลังจากการตายประมาณ 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมง
ซึ่งในช่วงแรกนี้หากมีการเปลี่ยนแปลงเคลื่อนย้าย..พ hypostasis ก็จะย้ายไปอยู่ที่จุดต่ำสุดของร่างกายในตำแหน่งใหม่
แต่หากเวลาผ่านไปเกินกว่า 8 ชั่วโมงหลังจากการตาย hypostasis ก็จะคงอยู่ที่เดิมไม่เปลี่ยนที่ไปแม้จะมีการเปลี่ยนแปลงจุดต่ำสุดไปแล้วก็ตาม เนื่องจากสีของเม็ดเลือดแดงติด (fix) อยู่ที่เนื้อเยื่อบริเวณนั้นแล้ว
การตรวจสอบว่า hypostasis มีการ fix แล้วหรือยัง ทำได้โดยใช้นิ้วมือกดลงไปบริเวณที่มี hypostasis ประมาณ 2 นาที หากพบว่าจ้ำแดงดังกล่าวซีดไปทั้งหมด แสดงว่า hypostasis นั้นยังไม่มีการ fix แต่หากจ้ำแดงยังคงปรากฏอยู่กลางรอยกด แสดงว่ามีการ fix แล้ว
hypostasis นี้อาจเห็นได้ไม่ชัดเจนหากผู้เสียชีวิตอยู่ในภาวะบางอย่าง เช่น เลือดจาง เสียเลือดมาก คนชรา หรือเด็กทารก เป็นต้น
Post-mortem Rigidity (Rigor Mortis)
Post-mortem Rigidity (Rigor Mortis) คือการแข็งตัวของกล้ามเนื้อที่เกิดขึ้นหลังการตาย เมื่อเซลล์ตายจะมีการรวมตัวของสาร actin และ myosin ในกล้ามเนื้อแบบ irreversible ทำให้กล้ามเนื้อมีการแข็งตัว ไม่สามารถยืดหยุ่นได้ เป็นเหตุให้ข้อต่อต่าง ๆ ไม่สามารถเคลื่อนที่งอหรือเหยียดได้ตามปกติ rigidity จะตรวจพบที่ข้อต่อเล็กๆ ได้ก่อนข้อต่อใหญ่ๆ โดยเริ่มพบที่ใบหน้า ขากรรไกร นิ้วมือและนิ้วเท้าได้ในเวลาประมาณ 2 ชั่วโมงภายหลังการตาย เมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 4 ชั่วโมงจะตรวจพบได้ที่ข้อศอกและเข่า และตรวจพบที่ข้อไหล่และตะโพกในเวลาประมาณ 6 ชั่วโมง หลังจากนั้นกล้ามเนื้อจะแข็งตัวมากขึ้นเรื่อยๆ จนเต็มที่ในเวลาประมาณ 6 - 12 ชั่วโมงหลังการตาย และคงอยู่อย่างนั้นจนกระทั่งกระบวนการเน่าเริ่ม เกิดขึ้น คือประมาณ 24 ชั่วโมงหลังการตาย
มีภาวะบางประการที่ทำให้ rigidity เกิดและดำเนินไปเร็วกว่าเวลาที่กล่าวมาข้างต้น ได้แก่ การใช้งานกล้ามเนื้อมากๆ ก่อนเสียชีวิต เช่น การชัก การออกกำลัง เป็นต้น นอกจากนี้ rigidity จะเกิดขึ้นได้เร็วกว่าปกติในกรณีที่ผู้เสียชีวิตตายจากการถูกไฟฟ้าดูด และในกรณีที่..พอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีอุณหภูมิสูงๆ ในทางตรงข้าม rigidity จะเกิดขึ้นและดำเนินไปได้ช้ากว่าปกติหาก..พอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เย็นๆ นอกจากนี้หากผู้เสียชีวิตเป็นคนชราหรือเป็นเด็กทารก หรือเจ็บป่วยมานานและอ่อนแอก็อาจตรวจไม่พบ rigidity หรือตรวจพบแต่เพียงเล็กน้อยก็ได้
กรณีที่เกิด rigidity เต็มที่แล้ว หากมีการยืดกล้ามเนื้อบริเวณข้อแรงๆ rigidity บริเวณข้อจะถูกทำลายทำให้ข้อนั้นเคลื่อนไหวได้ตามปกติ แต่หากกล้ามเนื้อนั้นมี rigidity แล้วแต่ยังเกิดไม่เต็มที่ ภายหลังจากที่ถูกทำลายไปแล้ว rigidity ก็จะเกิดขึ้นได้อีก
นอกจากจะมีประโยชน์ในการประเมินเวลาตายแล้ว post-mortem rigidity ยังอาจช่วยบอกถึงการเคลื่อนย้าย..พได้ด้วยหากการเคลื่อนย้ายนั้นเกิดขึ้นหลังจากที่มี rigidity แล้ว ซึ่งอาจ ทำให้ท่าทางของ..พไม่เข้ากันกับลักษณะของสถานที่ที่..พนั้นอยู่
Post-mortem Cooling
Post-mortem Cooling หลังจากเสียชีวิต..พจะค่อยๆ เย็นลงจนอุณหภูมิเท่ากับสิ่งแวดล้อม การวัดอุณหภูมิและการคำนวณระยะเวลาที่เสียชีวิตโดยอาศัยการลดลงของอุณหภูมิร่างกายมีความยุ่งยากและมีความคลาดเคลื่อนสูง นอกจากนี้การเย็นตัวลงของ..พยังมีความไม่แน่นอนอยู่มากเนื่องจากมีปัจจัยซึ่งมีผลกระทบต่อการลดลงของอุณหภูมิของร่างกาย..พหลายอย่าง เช่น อุณหภูมิของสิ่งแวดล้อม เสื้อผ้าเครื่องแต่งกายของผู้เสียชีวิต และอุณหภูมิของร่างกายผู้เสียชีวิตก่อนตาย เป็นต้น ดังนั้นจึงไม่เป็นที่นิยมทำกันในทางปฏิบัติ ที่จะมีใช้กันอยู่บ้างคือการประเมินอย่างคร่าวๆ โดยการใช้มือสัมผัส..พ หากรู้สึกว่า..พนั้นเย็นแสดงว่าเสียชีวิตมาแล้วอย่างน้อย 1 - 2 ชั่วโมง
Corneal Opacity
Corneal Opacity หลังจากการตายกระจกตาของผู้เสียชีวิตจะมีการขุ่นเกิดขึ้น หากหนังตาของ..พเปิดกระจกตาจะเริ่มขุ่นเมื่อเวลาผ่านไปประมาณ 2 - 3 ชั่วโมง แต่หากหนังตาปิดกระจกตาจะใสอยู่ได้นานถึง 24 ชั่วโมง แล้วจึงจะเริ่มขุ่น
Post-mortem biceps contraction
Post-mortem biceps contraction หลังจากร่างกายถึงแก่ความตายแล้ว (somatic death) เซลล์หรือ tissue ของกล้ามเนื้อจะยังคงมีชีวิตอยู่ได้ในระยะหนึ่งและสามารถตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นซึ่งเป็น mechanical force ได้ การตรวจว่าเซลล์กล้ามเนื้อยังมีชีวิตอยู่หรือไม่นี้ทำได้โดยการใช้ไม้ตีลงไปแรงๆที่กล้ามเนื้อ biceps หากมีการหดตัวของกล้ามเนื้อเป็นรอยนูนขึ้น แสดงว่าเซลล์ยังมีชีวิตอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่จะพบปฏิกริยาแบบนี้ได้ภายใน 5 ชั่วโมงหลัง
somatic death Decomposition
somatic death Decomposition คือการเน่าสลายของเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายภายหลังการตาย สิ่งแรกที่บ่งบอกว่า ร่างกายเริ่มมีการเน่าเกิดขึ้นแล้วคือสีเขียวบริเวณหน้าท้องซึ่งเกิดจากการเน่าของลำไส้ มักพบที่หน้าท้องส่วนล่างด้านขวาก่อน โดยจะเห็นได้ในเวลาประมาณ 24 ชั่วโมงภายหลังการตาย หลังจากนั้น bacteria จะเริ่มเข้าไปเจริญเติบโตในเลือดซึ่งเป็นอาหารที่ดีของ bacteria ทำให้เลือดอยู่ในเส้นเลือดเกิดการเน่า เห็นเป็นสีม่วงคล้ำปนเขียวตามลายเส้นเลือด คล้ายลายของหินอ่อนเรียกว่า marbling ซึ่งมักเห็นได้ในเวลาประมาณ 48 ชั่วโมงภายหลังการตาย ประมาณ 3 วันหลังตาย gas ที่ bacteria สร้างขึ้นจะทำให้ร่างกายพองโตขึ้น ลิ้นจุกปาก ดวงตาถลน ผิวดำคล้ำ และประมาณ 5 วันหลังตาย หนังกำพร้าจะพองตัวหลุดลอกออกไปจากลำตัวเป็นส่วนใหญ่ “ไม่ไปไม่กลับ ไม่หลับไม่ตื่น ไม่ฟื้นไม่ตาย ไม่หน่ายไม่พ้น” แน่นอนที่สุดสำหรับวิถีชีวิตคน
ส่วนกรณีที่ว่า..พบาง..พไม่เน่า หากอธิบายด้วยเหตุผลทางการแพทย์
ก็เกิดได้หลายกรณี อาจเกิดจากสภาพอากาศ เช่นอากาศร้อนและแห้งมาก มีความพอเหมาะระหว่างสภาพ..พกับสภาวะสิ่งแวดล้อม
หรือเป็น..พของคนที่ร่างกายผอมไม่ค่อยมีไขมัน อยู่ในสภาพที่แบคทีเรียนเจริญได้ยาก สภาพ..พคล้ายมัมมี่ เรียกว่า mummification
ส่วนอีกแบบหนึ่งเกิดจากไขมันแข็งตัว หรือ adipocere ไขมันในร่างกายจะแข็งตัวเป็นขี้ผึ้งสีขาว พบใน..พที่ฝังในที่อากาศชื้นและอุณหภูมิค่อนข้างเย็น
Bookmarks