..บุญเดือน ๙ ฮาโลวีนอีสาน..

[เขมราฐ]

บุญเดือนเก้า หรือบุญข้าวประดับดินของพี่น้องชาวอีสานเวียนมาบรรจบอีกครั้งแล้วค่ะ

ยามมื่อเช้าผู้ใหญ่บ้านเปิดกลอนลำวิญญาณแม่แต่เช้า ๆ ปีนี้ใทบ้านตื่นโตกับการเฮ็ด

บุญเดือนเก้ากันทุกบ้านเลยค่ะ แต่สำหรับบ้านน้องหลินเฮ็ดทุกปีค่ะ



แต่มีคนที่บ่ตื่นโตนำหมู่อยู่ดอกค่ะ เฒ่าพ่อนอนเบิ่ง "แม่ศรีไพร" เฉยเลยค่ะ

น้าบ้านข้าง ๆ ภรรยาเพิ่นบ่อยู่ เลยได้มาแต่งห่อข้าวน้อยกับเฒ่าแม่แทนค่ะ



เย็บกระทงเสร็จแล้วกะหั่นทุกอย่างประดามีใส่ลงไปค่ะ หมากพริก ปลาแดก เกลือ เผือก

มัน กลอย ฯลฯ ตามที่คิดออก




ห่อข้าวน้อยพร้อมที่จะไปยายแล้วค่ะ ขาดบ่ได้คือคำหมากกอกยาค่ะ

พ่อใหญ่น้องหลินมักสูบยามวนใบตองแห้ง เลยเอาใบตองแห้งมาพันยาสูบค่ะ



กลางดึก ประมาณตี 1 เฒ่าแม่กะตื่นไปยายห่อข้าวน้อยค่ะ เพิ่นไปกับน้าข้างบ้านค่ะ

น้องหลินเลยบ่ได้ไป นอนฟังเสียงพระตีกลองดึกอยู่บ้าน

เพิ่นเอาห่อข้าวน้อยไปวางไว้ตามเหง้าไม้ในวัด

ตอนเช้าจั่งได้ไปเก็บภาพมาให้เบิ่งค่ะ

[pui.lab]

ฮาโลวีนอีสานติ้น้องหลิน บ่เคยเห็นขอบคุณเดอน้องหลินประเพณีทางอุบล

[คนตระการ...]

กะบุญข้าวประดับดินนี่ละครับเอื้อยปุ้ย มีทุกปีครับ.........

แต่ซื่อกะทู้แปลกซื่อๆ ทีแรกผมกะงงคือกันครับ ว่าแม่นประเพณีใหม่บ้อ...

[หนุ่มน้อย]

บุญข้าวประดับดิน
บุญเดือนเก้า บุญข้าวประดับดิน คือ บุญที่ทำในวันแรมสิบสี่ค่ำ เดือนเก้า(ประมาณเดือนสิงหาคม-กันยายน) เป็นการนำข้าวปลา อาหาร คาวหวาน ผลไม้ หมาก พลู บุหรี่ อย่างละเล็ก อย่างละน้อย แล้วห่อด้วยใบตองทำเป็นห่อเล็กๆ นำไปวางตามโคนต้นไม้ใหญ่หรือตามพื้นดินบริเวณรอบๆ เจดีย์หรือโบสถ์ เป็นการทำบุญที่ชาวบ้าน จัดขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว
ความเป็นมา
มีเรื่องเล่าไว้ในพระธรรมบทว่าญาติของพระเจ้าพิมพิสารกินของสงฆ์เมื่อตาย
แล้วไป เกิดในนรก ครั้นพระเจ้าพิมพิสารถวายทานแด่พระพุทธเจ้าแล้วมิได้อุทิศ
ให้ญาติที่ตาย กลางคืนพวกญาติที่ตายมาแสดงตัวเปล่งเสียงน่ากลัวให้ปรากฏ
ใกล้พระราชนิเวศน์ รุ่งเข้าได้เสด็จไปทูลถามพระพุทธเจ้า พระพุทธองค์ทูลเหตุ
ุให้ทราบ พระเจ้าพิมพิสารจึงถวายทานอีกแล้วอุทิศส่วนกุศลปไให้ญาติที่ตาย
ไปจึงได้รับส่วน กุศลการทำบุญข้าวประดับดิน ทำเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่ญาติ
ผู้ตายแล้ว ถือเป็นประเพณี ที่ต้องทำเป็นประจำทุกปี
มูลเหตุที่ทำ
เนื่องจากคนลาวและไทยอีสาน มีความเชื่อถือสืบต่อกันมาแต่โบราณกาลแล้วว่า กลางคืนของเดือนเก้าดับ(วันแรม 14 ค่ำ เดือน 9)เป็นวันที่ประตูนรกเปิด ยมบาลจะปล่อยให้ผีนรกออกมาเยี่ยมญาติในโลกมนุษย์ ในคืนนี้คืนเดียวเท่านั้นในรอบปี ดังนั้นจึงพากันจัดห่อข้าวไว้ให้แก่ญาติพี่น้องที่ตายไปแล้ว ถือว่าเป็นงานบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติพี่น้องผู้ล่วงลับไปแล้ว
พิธีกรรม
ในตอนเย็นของวันแรม 13 ค่ำ เดือน 9 ญาติโยมเตรียมจัดอาหารคาวหวาน และหมากพลู บุหรี่ไว้กะให้ได้ 4 ส่วน ส่วนหนึ่งเลี้ยงดูกันภายในครอบครัว ส่วนที่สองแจกให้ญาติพี่น้อง ส่วนที่สามอุทิศให้ญาติที่ตายไปแล้ว และส่วนที่สี่นำไปถวายพระสงฆ์ ในส่วนที่สาม ญาติโยมจะห่อข้าวน้อย ซึ่งมีวิธีการห่อคือ ใช้ใบตองห่อ ขนาดเท่าฝ่ามือ ส่วนความยาวนั้นให้ยาวสุดซีกของใบตอง
อาหารคาวหวาน ที่ใส่ห่อนั้นจะจัดใส่ห่ออย่างละเล็กละน้อย อาทิ
1. ข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วปั้นเป็นก้อนเล็กๆ ขนาดเท่าหัวแม่มือ 1 ก้อน
2. เนื้อปลา เนื้อไก่ หมู และใส่ลงไปเล็กน้อย ถือว่าเป็นอาหารคาว
3. กล้วย น้อยหน่า ฝรั่ง มะละกอ มันแกว อ้อย มะละกอสุก หรือขนมหวานอื่นๆ ลงไป (ถือเป็นอาหารหวาน)
4. หมากหนึ่งคำ บุหรี่หนึ่งมวน เมี่ยงหนึ่งคำ
หลังจากนั้นนำใบตองมาห่อเข้ากันแล้วใช้ไม้กลัดหัวท้ายและตรงกลางก็จะได้ห่อข้าวน้อย ที่มีลักษณะยาวๆ
หมาก พลู หมากหนึ่งคำ บุหรี่หนึ่งมวน เมี่ยงหนึ่งคำ สีเสียด แก่นคูน นำมาห่อใบตองเข้าด้วยกันแล้วไม้กลัดหัวท้าย ก็จะได้ห่อหมาก พลู หลังจากนั้นนำทั้ง 2 ห่อมาผูกกันเป็นคู่ แล้วนำไปมัดรวมเป็นพวง 1 พวง จะใส่ ห่อหมากและห่อพลูจำนวน 9 ห่อ ต่อ 1 พวง
การวางห่อข้าวน้อย หมายถึง การนำห่อข้าวน้อยไปวางอุทิศส่วนกุศลตามที่ต่างๆ พอถึงเวลาประมาณ 03.00 - 04.00 น.ของวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ชาวบ้านแต่ละครัวเรือนจะนำเอาห่อข้าวน้อยที่จัดเตรียมได้แล้วไปวางไว้ตามโคนต้นไม้ในวัด วางไว้ตามดินริมกำแพงวัด วางไว้ริมโบสก์ ริมเจดีย์ในวัด การนำเอาห่อข้าวน้อยไปวางตามที่ต่างๆ ในวัดเรียกว่า การยาย(วางเป็นระยะๆ)ห่อข้าวน้อย ซึ่งเวลานำไปวางจะพากันไปทำอย่างเงียบๆ ไม่มีการตีฆ้อง ตีกลองแต่อย่างใด
หลังจากการยาย (วาง) ห่อข้าวน้อยเสร็จ ชาวบ้านจะกลับบ้านเพื่อเตรียมอาหารใส่บาตรในตอนเช้าของวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 หลังจากนี้น พระสงฆ์จะแสดงพระธรรมเทศนาเกี่ยวกับเรื่องอานิสงฆ์ของบุญข้าวประดับดินให้ฟัง ต่อจากนั้นชาวบ้านจะนำปัจจัยไทยทานถวายแด่พระสงฆ์ เมื่อพระสงฆ์ให้พรเสร็จ ชาวบ้านที่มาทำบุญก็จะกรวดน้ำ อุทิศส่วนกุศลไปให้ญาติ ผู้ที่ล่วงลับไปแล้วทุกๆ คน
(ขอขอบคุณ ที่มา http://www.lib.ubu.ac.th/)
เพิ่มเติมครับ
การห่อข้าวปลาอาหารและของขบเคี้ยวต่างๆ เป็นห่อๆ แล้วนำไปถวายทานบ้าง แขวนไว้ตามต้นไม้บ้าง
ตามบริเวณกำแพงวัดบ้าง (คนอีสานโบราณเรียกกำแพงวัดว่า ต้ายวัด) เรียกว่าข้าวประดับดิน การทำบุญด้วย
การให้ทาน รักษาศีล ด้วยอาศัยข้าวประดับดินเป็นมูลเหตุเรียกว่า "ข้าวประดับดิน" นักปราชญ์อีสานโบราณได้
กล่าวไว้เป็นบทผญา โดยได้พรรณนาถึงความอุดมสมบูรณ์และประเพณีการทำบุญในเดือนนี้ว่า...

เดือนแปดคล้อยเห็นลมทั่งใบเสียว
เหลียวเห็นหมู่ปลาขาวแล่นมาโฮมต้อน
กบเพิ่นนอนคอยท่าฝนมาสิได้ม่วน
ชวนกันลงเล่นน้ำโห่ฮ้องซั่วแซว
เดือนเก้ามาฮอดแล้วบ้านป่าขาดอน
เห็นแต่นกเขางอยคอนส่งเสียงหาซู้
เถิงระดูเดือนเก้าอีสานเฮาทุกท้องถิ่น
คงสิเคยได้ยินบุญประดับดินกินก้อนทานทอดน้อมถวาย

[คนบ้านบ้าน]

:*-การนำเอาห่อข้าวน้อยไปวางตามที่ต่างๆ ในวัดเรียกว่า การยาย(วางเป็นระยะๆ)ห่อข้าวน้อย:*-(ผมกะเห็นผู่เฒ่าเผิ่นเฮ็ดมาตลอดเพิ่รู่ลายละเอียดมื่อนี่ละคับ..ขอบคุณคับ)

[อาวอ้วนเมืองยศ]

สิบกว่าปีมานี้ ไม่เคยได้เห็นประเพณีนี้เลย
สืบเนื่องจากว่าได้จากอิสานบ้านเฮามาดนแล้ว
ขอบคุณที่นำมาให้เบิ่งครับผม

[บ่าวกุดชุม]

ปีนี้หิวบ่มีผู้เอาห่อมาส่ง ฝากมาทางกุดชุม แหน่เด้อจักห่อ :l-:l-:l-

[จำปา]

ยุทางบ้านของจำปาเผิ่นกะเฮ็ดบุญข้าวประดับดิน เป็นประเพณีที่สืบต่อกันมาตั้งแต่ ปู่ ย่า ตา ยาย มีหยังไส่ในห่อข้าว(กระทงใบดอง)แนเผิ่นกะบอกกะสอน
แต่หน่าเสียดายที่ คนรุ่น หลานเหลนหล่อนสมัยนี่ น้อยคนจะฮู้จัก
ขอบใจน้องหลินหลายเด้อที่นำมาเผยแผ่ไห้ชาว อินเตอร์ ได้ฮุ้จัก อิอิอิ

[บ่าวโจ่โล่]

มาขอสอดนำพี่น้องแน่ครับ บุญข้าวประดับดิน บุญเดือนเก้าเนาะครับ

ข้าพเจ้าเอง มีนามอยู่แล้วว่า โจ่โล่ โอ๊ยบ่แม่น ฮ่า ๆ ๆ

เคยเขียนผญาหนิหล่ะ ไว้บอร์ดผญา มีภาพประกอบหล่ะบาดเทื่อนี้

กะไปนำอ่านนำกันอีกเทื่อเด้อ พี่น้องครับ ฮ่า ๆ ๆ โปรโมทททททท เด๊เนี่ยยยยยยย

http://www.baanmaha.com/community/thread5997.html


:l-

ขอบคุณน้องหลิน ที่เฮ็ดให้เห็นภาพทางบ้านเฮาอีกเทื่อหนึ่งเด้อครับ

[ธิดายาเย็น]

เป็นประเพณีทางอิสานบ้านเอามีมาตั้งแต่ดนแล้วจ้า..เชื่อกันว่าสิ่งที่เฮา(คนเป็น)ได้นำข้าวปลาอาหารทั้งของคาว ของหลวานไปยายไว้แล้วกะเอิ้นชื่อญาติพี่น้องผู้ที่เพิ่นล่วงลับไปแล้วให้มากิน มื้อนั่นล่ะเพิ่นกะสิได้รับสิ่งที่เฮาส่งไปให้เพิ่นเต็มๆเลยจ้า..มื้อคืนตอนตีสามเอื้อยกะได้ลุกขึ้นไปยายข้าวน้อยนำแม่ยุจ้าน้องหลิน..แนมเข้าไปในวัดแสงเทียนเป็นแถวเลย..