ทำไมถึงเรียก "ร้อนตับแตก"

[ฅนภูค่าว]

ทำไมถึงเรียก "ร้อนตับแตก"

คำนี้มาจากไหนกันนะ!!

"ตับจาก" ที่ใช้มุงหลังคา สิ่งที่เปรียบเทียบ "ร้อนตับแตก"♦

คำว่าร้อนตับแตกนี้ไม่ได้หมายถึง ตับที่เป็นอวัยวะ เครื่องในของเรานะ แต่มันหมายถึง ใบจาก ที่เราใช้มุงหลังคาบ้าน ซึ่งเมื่อเวลาตอนที่มันโดนแดด จัดๆ ร้อนจนร้อนมากๆ ใบจากที่ถูกเย็บเรียงติดๆกัน (เรียกว่าตับ) มันจะแตก หรือโก่งตัวเบียดกันระหว่างใบในตับ จนเกิดเสียงดังเปรี๊ยะๆ จนเราสามารถได้ยินได้ (อันนี้คาดว่าน่าจะเป็นใบจากที่ใบหนามากๆ หรือแก่จัดและแห้งมากๆ)

จนคนสมัยโบราณ เอามาเป็น Indicator ว่าถ้าวันไหนได้ยินหรือรู้ได้ว่า ตับจากที่มุงหลังคาบ้าน แตก เมื่อไหร่ วันนั้นเราจะถือว่าร้อนๆ มากๆ ร้อนจน "ตับแตก"

ขอขอบคุณที่มา "ตับจาก" ที่ใช้มุงหลังคา สิ่งที่เปรียบเทียบ "ร้อนตับแตก"

การเย็บจาก มุงหลังคา


จาก (Nypa) เป็นพืชจำพวกปาล์มที่มีชื่อสามัญว่า Nipa Palm โดยมีการจัดอยู่ที่ในวงศ์ย่อย Nypoideae ซึ่งมีสกุลเดียว (Nypa) และเป็นปาล์มเพียงชนิดเดียวที่เป็นพืชในป่าชายเลน และมีลำต้นอยู่ใต้ดิน นับเป็นพืชเก่าแก่มากชนิดหนึ่ง ที่มีซากดึกดำบรรพ์อายุถึง 70 ล้านปี

จาก เป็นพืชที่มีลำต้นอยู่ใต้ดิน ต้นตั้งตรง ซึ่งมักจะเป็นดินโคลน ส่วนที่เราเห็นของจากนั้น คือส่วนใบและช่อดอกเท่านั้น

ดอกและผล

ดอก ของปาล์มเป็นลักษณะช่อกลม ดอกตัวเมีย ที่ปลาย ดอกตัวผู้ อยู่ตรงโคนช่อดอก ส่วนผลนั้นมีเปลือกแข็ง กระจุกเป็นทะลายหลายผล เปลือกสีน้ำตาล

ผลจาก ที่สุกแล้ว จะเป็นเยื่อสีขาว ใส นุ่ม มีรสหวาน นิยมรับประทานเป็นของหวาน

เนื่องจาก จาก เป็นพืชในวงศ์เดียวกับ ชิด ซึ่งมีลักษณะที่คล้ายคลึงกัน และยังมีความหมายที่สัมพันธ์กัน จึงมักจะมีความเข้าใจสับสน ว่า "จาก" กับ "ชิด" เป็นพืชชนิดเดียวกัน โดยเรียกต้นว่า "จาก" และเรียกลูกว่า "ชิด" ดังมีคำกลอนใน นิราศเมืองเพชร ของ สุนทรภู่ กล่าวไว้ดังนี้

ในลำคลองสองฟากล้วนจากปลูก

ทะลายลูกดอกจากขึ้นฝากแฝง

ต้นจากถูกลูกชิดนั้นติดแพง

เขาช่างแปลงชื่อถูกเรียกลูกชิดฯ

จากจากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี