ภาพเล่าเรื่อง แมนจู บาร์เบอร์

[สาวชัยภูมิ ลูกพ่อขุน]

ทำไมชายจีนต้องไว้ผมเปีย?

ผมเปียน่าจะเป็นสิ่งที่คู่กับผู้หญิงไม่ใช่ผู้ชาย
เพราะถ้าเห็นผู้ชายไว้ผมเปียยาวๆคงจะเป็นเรื่องที่ตลกพอสมควร
แต่ในช่วง พ.ศ.2187 เป็นต้นมา ชายจีนต่างก็โกนผมทิ้ง
เหลือไว้แต่ผมที่จะถักเป็นผมเปียยาวๆ
อย่างที่ท่านผู้ฟังอาจจะเคยเห็นในภาพยนตร์จีน
ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น วันนี้จะนำเรื่องนี้มาเล่าสู่กันฟังค่ะ




ก่อนสมัยราชวงษ์ชิง ชายจีนที่เป็นชาวฮั่นไม่มีใครไว้ผมเปียเลย
พอชาวแมนจูเข้ามายึดครองแผ่นดินจีน
จึงมีการบังคับให้ชาวฮั่นไว้ผมทรงเดียวกับชาวแมนจู
โดยมีคำสั่งประกาศว่า “ไว้ผมไม่ไว้หัว ไว้หัวไม่ไว้ผม” ใครไม่ปฏิบัติตาม โทษตายสถานเดียว
คำสั่งนี้ทำให้การเข้ามาปกครองแผ่นดินของจักรพรรดิแมนจูตัวเอ๋อกุ่น

ในระยะแรกๆนั้นต้องประสพปัญหาความวุ่นวายเป็นอันมาก
จึงต้องประกาศยกเลิกคำสั่งการบังคับชาวฮั่นโกนผมแล้วไว้เปียเหมือนกับชาวแมนจู
ทั้งๆที่เพิ่งดำเนินการไปได้เพียงเดือนเดียวเท่านั้น




แต่พอประชาชนเลิกก่อความวุ่นวาย สังคมเริ่มสงบสุข
ในปีถัดมาพ.ศ.2188 ตัวเอ๋อกุ่นได้ออกคำสั่งบังคับประชาชนทุกคนต้อง
ไว้ผมทรงเดียวกับชาวแมนจูอีกครั้ง
โดยบังคับให้ทุกคนปฏิบัติตามคำสั่งภายใน 10 วัน
ใครไม่ปฏิบัติตามก็ตัดหัวทิ้งและถือว่าเป็นคนทรยศ ไม่ซื่อตรงตัวเอ๋อกุ่น
ปัญหานี้จึงกลายเป็นปัญหาทางการเมืองอย่างรุนแรง ไม่ใช่แค่เรื่องทรงผมเท่านั้น

การกลับมาประกาศคำสั่งให้โกนผมไว้ผมเปียในครั้งนี้
ทำให้มีการต่อสู้ฆ่าฟันระหว่างประชาชนชาวฮั่นกับทหารแมนจูอย่างรุนแรง
บางเมืองใช่เวลาเพียง 3 วัน มีคนตายเกือบถึงสองแสนคน
บางเมืองไม่มีใครยอมจำนน ก็ถูกฆ่าตามเรียบทั้งเมืองเลยทีเดียว




การโกนผมไว้ผมเปียนั้น ลักษณะของทรงผมจะเป็นการโกนผมเกือบหมด
เหลือแค่ผมตรงกลางหัวขนาดประมาณเหรียญกษาปน์ทองแดง 1 เหรียญเท่านั้น
แล้วก็ถักเป็นผมเปียยาวๆลงมาเหมือนกับหางหนู
ถ้าใครโกนผมเหลือไว้มากกว่าขนาดเหรียญกษาปณ์ทองแดง
ก็จะต้องโดนตัดหัวทิ้ง
ชายชาวฮั่นจึงรับไม่ได้กับการที่ต้องโกนผมทิ้งเกือบทั้งหัวขนาดนั้น




พอมาถึงในช่วง พ.ศ.2342 ทรงผมเปลี่ยนไปเล็กน้อย
จากแต่ก่อนที่เหลือผมไว้ขนาดเหรียญกษาปณ์ทองแดง 1 เหรียญ
เปลี่ยนเป็น 4 -5 เหรียญ ผมเปียจึงดูใหญ่ขึ้นมาหน่อยคล้ายกับหางหมู
หลังจากนั้น 100 ปี ขนาดของผมเปียใหญ่และหนามากกว่าเดิมมาก
เพราะโกนแค่ผมครึ่งหัวด้านหน้าออก เหลือผมด้านหลังครึ่งหัวไว้ถักผมเปีย
ลักษณะของผมเปียก็จะคล้ายๆกับหางงู
ซึ่งทรงผมอย่างหลังนี้ ปัจจุบันนี้เรายังได้เห็นจากภาพยนตร์จีนหลายๆเรื่อง
คงจะนึกภาพออกได้ใช่ไหมคะ



ช่วงที่ราชวงศ์ชิงปกครองแผ่นดินจีน
การไว้ผมเปียของชายจีนจึงเป็นสัญลักษณ์ของการถวายความจงรักภักดี
ซึ่งตรงต่อราชวงศ์ชิง ถ้าใครตัดผมเปียทิ้ง
ก็หมายถึงการเป็นปฏิปักษ์หรือการปฏิวัตินั่นเอง
พอมาถึงปลายศตวรรษที่ 19 ประชาชนเริ่มมีความคิดเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น
โดยเฉพาะหลังจากการปฏิวัติซินไห่ (พ.ศ.2454 )
โดยมีซุนยัดเซ็นเป็นผู้นำได้รับชัยชนะแล้ว
ก็ได้ประกาศให้ทุกคนตัดผมเปียทิ้งภายใน 20 วัน
ด้วยเหตุนี้สัญลักษณ์ของราชวงศ์ชิง ก็คือการไว้ผมเปีย เป็นเวลาสองร้อยกว่าปี
จึงได้หมดไปจากสังคมจีน

ไม่น่าเชื่อเลยนะคะว่า การไว้ผมเปียหรือตัดผมเปียทิ้ง
จะมีผลกระทบต่อชีวิตคนจำนวนมหาศาลถึงเพียงนี้
เหตุผลสำคัญของเบื้องหลังการไว้ผมเปีย
คือการใช้อำนาจที่มีผลกระทบต่อจิตใจ ของผู้คนนั่นเอง









โดยกนกพร ศรีญาณลักษณ์

[lungyai1123]

ขอบคุณครับน้องบีที่เอาเรื่องดีๆมาเล่าสู่ท่านผู้ที่สนใจได้รับทราบหรือรับรู้นะครับ
ลุงใหญ่ยังมีความคิดตลอดเวลานะว่าการที่จะตัดผมนั้นไม่ใช่อย่างที่คิดไว้เลยครับ
มีที่มาที่ไปยาวนานมากขอบคุณอีกครั้งครับ