แต่นั้นสามเณรพร้อมราชครูบอกสั่ง ว่าให้ค่อยไปดีเยอพราหมณาเฒ่ามหาเถรผู้ประเสริฐ ขออย่ามีโทษต้องให้เห็นหน้าหน่อพุทโธ นั้นเด้อ พระก็ลาจากห้องกุฎีหลวงย้ายหย่าง เจ้าก็เอาตนเข้าไพรสณฑ์ดั้นเถื่อน ข่วมโคกกว้างดงไม้ป่ากวาง อันว่ากัมมัฏฐานเฒ่ามหาเถรดั้นดุ่ง เจ้าก็ฉันหมากไม้ตางข้าวสู่วัน ฟังเสียงชะนีฮ้องในดงว่าปวดๆนกกรวีกฮ้องเขาตู้ผัดแห่งขัน ในดงนั้นเสือสางช้างป่า ทั้งหมีหมูสู่แนวในด้าว คราวเดิมนั้นแสนเข็ญลำบาก ลัดป่าไม้ไปหน้าแห่งหนา มองไปหน้าผาชันเป็นหลั่นๆ แฮดแห่งฮ้องกว้างเต้นไล่ฟาน ภูมรินแมงเผิ่งมาตอมมาลาดวงดอก หอมหื่นเฮ้ามาเข้าใส่ดัง ฟังเสียงนกเขาฮ้องยุงทองบินเสิ่น ทาดๆน้ำภูพ้นหลั่งลง พอแต่แสงสูญเศร้าลงแลงคล้อยค่ำ มาแหล่ว เถรกะเข้าอยู่ซ้อนนอนใต้หลืบผา เถรกะยอมือไหว้มหาคุณพุทธบาท ขอให้เถิงพระพุทธเจ้าปางนี้ฮ่ำคะนิง คันว่าจวนไขแจ้งยามสามไก่เถื่อน ตบปีกก้องมันฮ้องโก่งคอ มันเตินให้แนวใด๋กะฮู้เมื่อ เสือและช้างชะนีนั้นกะตื่นมา ลิงกังเต้นสะกุณาออกบินแส่ว มีทั้งแหลวบ่างบี่หนีพ้นบ่อนนอน ท่านเอย องค์เถรเฒ่าเตรียมโตออกหย่าง เดินดุ่งดั้นเดียวแท้ผ่าไพร
บ่มีไผเป็นเพื่อนคนเดียวเด็ดเดี่ยว เถรก็เอาพระธรรมสู่นำทางดั้น หลายวันได้กัมมัฎฐานเดินป่า ได้สิบหกขวบมื้อเถิงเจ้าหน่อพุทธโธ มองเห็นพุ้นเชตวันวัดใหญ่ บ่ได้ช้ากะเดินดั้นดุ่งเถิง เถรก็หยับเข้าไกล้ประฌมนิ้วก้มขาบ
แทบบาทเจ้าองค์ล้ำหน่อพระธรรม แต่นั้นองค์พุทโธเจ้าเห็นเถรไปฮอด พระก็เลยพากย์ถ้อยเถรเฒ่าท่านพราหมณ์ มาดีฤาเถรเฒ่าเถราตนลูกเฮาเอย ท่านนั้นเป็นลูกศิษย์ผู้ต้นเทียมข้างแห่งเฮาแท้แหล่ว อันว่าเมืองทางพุ้นยังอุดมสุขยิ่งจริงลือ หรือว่ายังเดือดฮ้อนคือแท้ดังหลัง แต่นั้นเถรตอบถ้อยฮับพากย์องค์พุทโธ ยอมือยกใส่หัววอนไหว้ ภันเตข้าไหว้เจ้าองค์พุทโธล้นกระหม่อม อันว่าโภยภัยสังกะบ่มีมาใกล้ นับแต่คนมาเข้าถือคุณพุทธบาท อันว่าเมืองและบ้านบ่มีฮ้อนอยู่สบาย นั้นแหล่ว เดียวนี้ฝูงหมู่เสนาพร้อมพลเมืองพวกไพร่ ว่าอยากปลงลงไว้ศีลแก้วแห่งพระองค์ ว่าอยากปลงศิลไว้ถือผีเป็นที่เพิ่ง เอาคุณพ่อแม่มาหุ้มเกล้าฮักษามั่นอยู่ดี ก็เพื่อบารมีแก้วทรงธรรมมั่นแก่น เห็นที่เพียรบ่ได้ขันติน้อยเหงี่ยงบ่เถิง ทำจังใดจั่งสิมีสุขล้นกรุณาผายโผด ฝูงข้าอกยากเยื้อนสิปลงไว้ที่ควร ไผ่บ่ทนทานได้โฮยแฮงอิดอ่อน แล้วจึงใช้ผู้เข้าเทียวดั้นดุ่งมานี่แหล่ว คันจักพากันเข้ามาประณมทูลเกษพระองค์นั้น ก็หากทางยากฮ้ายเหวห้วยฮ่อมผาพระเอย คันว่าสิพากันลาศิลแก้ว มงคลธรรมบ่ทูลบาทพระองค์นั้น ก็จักเป็นความโลภเลี้ยวตั๋วเจ้าหน่อพุทโธ เจ้าเอย แต่นั้นองค์พุทโธเจ้าหลิงโลกกตัญญู คือสิเป็นองค์หนักยากกะใจคนแท้ อันแต่ในแดนด้าวขงชมพูแดนต่ำมนุษย์โลกเฮานี้ บ่มีไผสิแก่นมั่นฮักษาไว้แน่นหนา คันว่าเฮาสิเอาเขาให้ถึงครองธรรมดวงฮุ่ง ให้พ้นทุกข์สู่ชั้นชมพูพื้นแว่นแยง อันว่าใจคนนั้นบ่ปุนปานเสมอภาค กันแหล่ว ย่านแต่เขาฮักบ่กุ้มใจสิเศร้าหม่นหมอง บ่อย่าแหล่ว บัดนี้ควรที่อนุญาตให้เขาลาธรรมอันประเสริฐ ศิลแปดวางใส่เกล้าปลงไว้บ่อนดีชอบแหล่ว ฮักษาคุณธรรมได้พอปานกลางส่ำหนึ่งจริงเทอญ คันว่าใจคนบ่เที่ยงหมั่นฮักษาน้อยให้ค่อยเพียร อันว่าศาสนาในห้องครองสงฆ์สองอยางนี่แหล่ว ควรวิจารณ์ละให้เขาน้อมค่อยเพียรเบิ่งท่อน ค่อมว่าพระกล่าวแล้วจึงจาต่อมหาเถร ดูรามหาเถรเฒ่าจงฟังเฮาตามฮีต อันว่าพระธรรมนี่ล่ำประเสริฐยิ่งโลกาแท้ดายจงค่อยว้างใจคึดค่อยฟังเฮาต้าน คือว่าปาณานั้นบ่ให้ฆ่ามวลหมู่ชีวิต อทินนาบ่ได้ลักโลภของเขาแท้ กาเมบ่ให้หาเสพเล่นกามคุณผิดฮีต เจ้าของมีอย่าไกล้ให้หนีเว้นหลีกไกล อันว่ามุสานั้นคำจาอย่าตั๋วหล่าย คำสัจจะมีเทียงมั่นระวังไว้ใส่ใจ โตทีห้าคือสุราปัญหาใหญ่ ฮอดเมรัยอย่าได้ไกล้มวลนี้สิบ่ดี เสียสติจริงแท้กรรมเวรบ่ได้ปล่อย ความถ่อยฮ้ายสิไหลเข้าสู่ตัว ข้อหกนั้นอย่าสิกินยามบ่าย คันแม่นเจ้าละได้เวรฮ้ายสิบ่มา ข้อเจ็ดนั้นบ่ให้เริงรำขับเสพ กับทั้งบ่ให้เหน็บดอกไม้ทาคู่แก่นจันทน์ ข้อแปดนั้นท่านบ่ให้นอนที่นอนสูง เกรงจักตกลงมาปวดคีงเจ็บเนื้อ อันว่าตาของเจ้าอย่าเหลียวแนมแนวบ่แมน ของจบงามเจ้าอย่าเอื้อเอามาเข้าใส่ใจ อันว่าหูของเจ้าอย่ายินดีเสียงว่าม่วน เสียงขับเสพจงละเว้นหนีถ่อนอย่าฟัง อันว่าดังของเจ้าอย่าหวังดมแต่หอมหึ่น ทั้งของเหม็นล่วงเขาดังเจ้าอย่าสิเอา อันว่าซิวหาลิ้นรักษาดีได้ถ้วนถี่ หวานขมและส้มมวลนี้อย่าได้ถือ อันว่ากายาเจ้ายังอ่อนกุมาร คันเมื่อเห็นนารีหนุ่มคนองนางย่อง อย่าได้เอาถือมั่นสังขารมันบ่เที่ยง ให้เจ้าปะละไว้ของนั้นบ่แน่นอนท่านเอย มือของเจ้าอย่าได้ไปแตะต้องของอันใด๋ในโลก มนุษย์สัตว์และต้นไม้ให้ไลถิ่มอย่าสิเอา จับบายเจ้าหญิงชายให้หนีหลีก ทั้งหมู่แมงมดน้อยตนเจ้าอย่ากระทำ เจ้าอย่าได้ประมาทแท้ขันติมีให้จำจือความโลภโกรธหลงหมู่นั้นให้ไลถิ่มละเสีย อย่าได้คึดสิ่งฮ้ายปองฆ่าเผินผู้ใด๋ อย่าไปคึดอยากได้เงินคำของท่าน บุตรธิดาเผิ่นอย่าไกล้จำไว้อย่าสิลืม อุเบกขาให้ไมตรีติดต่อ กรุณาจงอย่าได้หวังฮ้ายต่อไผ เมตตานั่นมีความแพงทุกสิ่ง อันว่าสัตว์อยุ่ใต้หลุ่มฟ้ากะแพงไว้ดังกัน อย่าได้ทำลายม้างปาปังมันบาป นีรพานตั้งต่อไว้เด้อท่านอย่าสิไล คันว่าคนจักมาปองฆ่าสัตว์กินอย่าย่ายหย่อนสั่งถ่อน เฮ็ดคือหูบ่ฮู้ตาเจ้าบ่เห็น อันว่าความตายนี้อย่าเกรงกลัวสักสะหน่อย แม่นว่าเจ็บป่วยไขให้เซาถ่อยอย่าปิ่นปัว อย่าได้หาหมอแก้ยาดีมาใส่ ทางหมอบ่ให้เว้าเถิงเท่าฮอดตายท่ายเอย อันนี้ชื่อว่าวิรัติเจตนาแท้เฮาพระองค์เป็นที่เพิ่ง เถรเอย คำสอนเทศนาไว้องค์พระธรรมล้ำยิ่งเถรเอย ศาสนาอยู่ตนลือล้ำประเสรฺฐดี เถรสิเอาใจเข้าดวงธรรมอันล้ำยิ่งจริงลือ แล้วจั่งเมือบอกส่ำเชื้อชาวบ้านฝ่ายนคร