ต้นสาละ


ต้นสาละ


ต้นสาละ


ต้นสาละ ที่คนไทยสับสนและเข้าใจผิด


วันอังคารที่ ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๔ ที่จะถึงนี้ ตรงกับวันเพ็ญ ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ เป็น ‘วันวิสาขบูชา’ นอกจากจะเป็นวันสำคัญของพุทธศาสนิกชนแล้ว องค์การสหประชาชาติได้ยกย่องเป็นวันสำคัญของโลก/International Recognition of The Day of Vesak ซึ่งเป็นวันคล้ายวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีสิ่งหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับพุทธประวัติตอนประสูติและปรินิพพาน คือ ต้นสาละ

พุทธศาสนิกชาวไทยสับสนและเข้าใจผิดเกี่ยวกับต้นสาละ และโบราณาจารย์สำคัญผิดว่าเป็นต้นรัง เพราะมีลักษณะทั่วไปคล้ายกัน โดยเฉพาะคนในปัจจุบันก็ไม่ศึกษาให้ถ่องแท้จึงเชื่อและเรียก ต้นลูกปืนใหญ่ (Cannon-ball Tree) ว่า ต้นสาละ ตามๆ กัน เพื่อให้เข้าใจถูกต้องตรงตามความเป็นจริง ขอเสนอรายละเอียดให้เห็นความเหมือนและต่างของ ต้นสาละ ต้นรัง และต้นลูกปืนใหญ่

ขณะค้นคว้าก็ได้พบว่า นักวิชาการไทยส่วนใหญ่และราชบัณฑิตยสถานให้ชื่อพฤกษศาสตร์ ต้นสาละ ผิดว่า Shorea robusta Roxb. (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๒๔ หน้า ๑๑๘๔) ความจริงต้องชื่อ Shorea robusta C.F. Gaertn. จึงได้ทักท้วงและนำหลักฐานอนุกรมวิธานพืช/Plant taxonomy ไปชี้แจงราชบัณฑิตยสถาน และก็ยอมรับตามที่ได้เสนอไป - ดูจดหมายท้ายบทความ

นอกจากนี้ พระพุทธศาสนาเริ่มสูญไปจากอินเดียตั้งแต่มุสลิมครอบครองอินเดีย และบุกนาลันทา ได้เผาและฆ่าพระเณรนับหมื่นรูป ที่หลบหลีกได้ก็หนีไปยังที่ต่างๆ พุทธศาสนสถานถูกทิ้งร้างมานาน ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๑๓๓ นักบวชมหันต์ (Saivite Mahant นิกายหนึ่งในศาสนาฮินดู นับถือพระศิวะเป็นใหญ่) มาครอบครองพุทธคยา และสร้างอาศรม-วัดอยู่ข้างๆ และเก็บผลประโยชน์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากพุทธศาสนิกชนทั่วโลกที่ไปสักการบูชา แต่ไม่ดูแล-บำรุงรักษาจึงชำรุดทรุดโทรม จน ‘อนาคาริกธรรมปาละ’ ชาวศรีลังกา ได้ใช้ความเป็นชาวพุทธ ในนาม ‘มหาโพธิสมาคม’ เรียกร้องสิทธิการดูแลและผลประโยชน์ของเจดีย์มหาโพธิ์พุทธคยา จากผู้ครอบครองตามกฎหมายมานานกว่า ๔๐๐ ปี โดยได้เขียนจดหมายถึงผู้นำประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนา ขณะเดียวกันก็เขียนบทความและส่งจดหมายถึงนักคิด นักเขียน และนักการเมืองอินเดีย แม้จะโดนกลั่นแกล้งและถูกทำร้าย ก็ยังเรียกร้องด้วยอหิงสาไม่ย่อท้อ จนชาวอินเดียก็เริ่มเข้าใจและให้ความเห็นใจชาวพุทธ แต่รัฐบาลอินเดียก็ลำบากใจที่จะยกเลิกกรรมสิทธิ์การครอบครองพุทธคยา เวลาล่วงเลยไปหลายสิบปี จน ‘อนาคาริกธรรมปาละ’ ได้บวชเป็นพระภิกษุ และผลงานเกิดหลังมรณภาพแล้ว รัฐบาลอินเดียได้แก้ปัญหา โดยตั้งคณะกรรมการฯ และให้ชาวพุทธร่วมเป็นกรรมการดูแลพุทธคยามาจนปัจจุบันนี้

จากการค้นคว้า ได้เก็บข้อมูลต้นสาละและเรื่องที่เกี่ยวข้องมาตลอดหลายปี ดู ‘ต้นสาล : ไม้สำคัญในพระพุทธศาสนา’ ในนิตยสาร ‘ศิลปวัฒนธรรม’ ปีที่ ๓๒ ฉบับที่ ๗/พฤษภาคม ๒๕๕๔

พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีเมตตาต่อมนุษยชาติไม่มีประมาณ ควรที่พวกเราจะน้อมรำลึกถึงพระพุทธองค์ ใน ‘วันวิสาขบูชา’ ด้วยการไปทำบุญ-เวียนเทียนตามพุทธศาสนสถาน แต่อย่าไปสักการบูชาหรือเวียนเทียนรอบต้นลูกปืนใหญ่นะ !!!

ต้นสาละ
โพธิญาณพฤกษา : ต้นสาละใหญ่ (ต้นมหาสาละ)


เครดิต :เวปธรรมจักร.เน็ต/บ้านมหา.คอม