มักน้องสาวหมู่

วันออกพรรษา ตรงกับวันที่ ๑๙ ตุลาคม ๒๕๕๖ หรือ "วันมหาปวารนา" คำว่า "ปวารนา" นั้นแปลว่า อนุญาตหรือยอมให้ ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ของทุกปี ถือเป็นการสิ้นสุด ระยะการจำพรรษา หรือออกจากการอยู่ประจำ ที่วัดในช่วงฤดูฝนตลอด ๓ เดือนของพระภิกษุสงฆ์

วันออกพรรษา พระสงฆ์จะประกอบพิธี ทำสังฆกรรมใหญ่ ที่เรียกว่า มหาปวารณา ซึ่งเป็นการเปิดโอกาส ให้ภิกษุว่ากล่าวตักเตือน ซึ่งกันและกันได้ พระผู้ใหญ่ก็กล่าวตักเตือนพระผู้น้อยได้ และพระผู้มีอาวุโสน้อย ก็สามารถชี้แนะ ถึงข้อไม่ดีของพระผู้ใหญ่ได้เช่นกัน แม้พระผู้ใหญ่จะมีอาวุโสมากกว่า เพื่อเป็นเครื่องมือชี้ให้เห็นวิธีการคอยสังวร คือ ตามระวัง ไม่ประมาท ไม่ยอมให้ความเลวร้าย เกิดขึ้นได้ เหมือนล้อมรั้วไว้ก่อนที่วัวจะหาย ไม่ว่าจะอยู่ในเทศกาลเข้าพรรษา หรืออกพรรษา

คำกล่าว ปวารณา มีคำกล่าวเป็นภาษาบาลีเป็นดังนี้ "สังฆัมภันเต ปะวาเรมิ ทิฎเฐนะ วา สุเตนะ วาปะริสังกายะ วา วะทันตุ มัง อายัส์มันโต อะนุกัทปัง อุปาทายะ ปัสสันโต ปฎิกะริสสามิ" มีความหมายว่า ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ กระผมขอปวารณาต่อสงฆ์ ด้วยได้เห็นหรือได้ฟังก็ตาม ขอท่านทั้งหลายโปรดอนุเคราะห์ ว่ากล่าวตักเตือนกระผมด้วย เมื่อกระผมมองเห็นแล้ว จักประพฤติตัวเสียเลยใหม่ให้ดี

เมื่อทำพิธี วันออกพรรษาแล้ว พระภิกษุสงฆ์สามารถ จาริกไปในสถานที่ต่าง ๆ หรือค้างคืนที่อื่นได้ โดยไม่ผิดพระพุทธบัญญัติ และยังได้รับอานิสงค์ก็คือ ... ไปไหนไม่ต้องบอกลา ไม่ต้องถือผ้าไตรครบชุด มีสิทธิ์รับลาภที่เกิดขึ้นได้ และ มีโอกาสได้อนุโมทนากฐิน ที่จะสามารถขยายเวลา ของอานิสงค์ ออกไปอีก ๔ เดือน

การประกอบพิธีในวันออกพรรษา เหล่าพุทธศาสนิกชนจะนิยม ทำบุญกุศลเป็นกรณีพิเศษ เช่น ตักบาตรในตอนเช้า ถวายสังฆทาน ไปทำบุญที่วัด ถวายภัตตาหาร ฟังพระธรรมเทศนา และมีการตักบาตรเทโว ในวันรุ่งขึ้น

"ตักบาตรเทโว" หรือเรียกชื่อเต็มตามคำพระว่า เทโวโรหนะ แปลว่าการหยั่งลงจากเทวโลก หรือการตักบาตรนี้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ตักบาตรดาวดึงส์ และการตักบาตรเทโวนี้ จะกระทำในวันขึ้น ๑๕ เดือน ๑๑ หรือวันแรม ๑ ค่ำเดือน ๑๑ ก็ได้สุดแท้แต่จะเห็นพร้อมกัน อาหารที่นิยมนำไปใส่บาตร คือ ข้าวต้มมัด และ ข้าวต้มลูกโยน

การทำบุญตักบาตรเทโวนี้ ยึดถือว่าเป็นวันคล้าย กับวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลก ตามตำนานกล่าวว่า สมัยพุทธกาล เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ธรรม และเสด็จขึ้นไป โปรดพระพุทธมารดา โดยจำพรรษาอยู่ ณ สวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เป็นเวลา ๑ พรรษา และเมื่อออกพรรษาแล้ว พระองค์ได้เสด็จกลับยังโลกมนุษย์ ณ เมืองสังกัสสคร การที่พระพุทธองค์เสด็จลงมา จากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เรียกตามศัพท์ภาษาบาลีว่า "เทโวโรหณะ" ในครั้งนั้นบรรดาพุทธศาสนิกชน ผู้มีความศรัทธาเลื่อมใส เมื่อทราบข่าว ต่างพร้อมใจกันไปรอตักบาตร เพื่อรับเสด็จกันอย่างเนืองแน่น จนถือเป็นประเพณีตักบาตรเทโว ปฏิบัติสืบทอดกันมาจน ตราบเท่าทุกวันนี้

พิธีตักบาตรเทโวโรหณะในปัจจุบันนั้น จะเริ่มตั้งแต่ตอนรุ่งอรุณ หลังวันออกพรรษา พระภิกษุสามเณร ลงทำวัตรในพระอุโบสถ พอพระอาทิตย์ขึ้น ก็สมมติว่า พระลงมาจากบันไดสวรรค์ บางที่ก็มีดนตรี บรรเลงเพลงไทยเดิม สมมุติว่าเป็นพวกเทวดาบรรเลง ขับกล่อมตามส่ง พระพุทธเจ้า ยังมีพวกแฟนตาซีอีก แต่งเป็นพวกยักษ์ เทวดา พระอินทร์ พรหม นางเทพธิดา นำหน้าขบวน พระภิกษุสามเณร ชาวบ้านก็จะใส่บาตร ด้วยอาหารหวาน อาหารคาว ข้าวต้มลูกโยน ข้าวต้มมัด จึงเป็นสัญลักษณ์ของพิธีนี้

"งานเทศน์มหาชาติ " นิยมทำกันหลัง วันออกพรรษา พ้นหน้ากฐินไปแล้ว ซึ่งกฐินจะทำกัน ๑ เดือนหลังออกพรรษา ที่จะร่วมกันทอดกฐินทั้ง จุลกฐิน และ มหากฐิน โดยประเพณีงานเทศน์มหาชาติ อาจทำในวันขี้น ๘ ค่ำกลางเดือน ๑๒ หรือในวันแรม ๘ ค่ำ ก็ได้ เพราะในช่วงนี้น้ำเริ่มลด และข้าวปลาอาหาร กำลังอุดมสมบูรณ์ จึงพร้อมใจกันทำบุญทำทาน และเล่นสนุกสนานรื่นเริง แต่ในภาคอีสานนั้นนิยมทำกัน ในเดือน ๔ เรียกว่า "งานบุญพระเวส" ซึ่งเป็นช่วงที่เสร็จจาก การทำบุญลานเอาข้าวเข้ายุ้ง ในภาคกลาง บางท้องถิ่นทำกัน ในเดือน ๕ ต่อเดือน ๖ ก็มี

งานเทศน์มหาชาตินั้น จะทำในเดือนไหนก็ได้ ไม่จำกัดฤดูกาล โดยมากเพื่อเป็นการหาเงินเข้าวัด บางแห่งนิยมทำในเดือน ๑๐ โดยการเทศน์มหาชาตินั้น มีอยู่ด้วยกันทั้งหมด ๑๓ กัณฑ์ เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพระเวสสันดร อันเป็นพระชาติสุดท้ายของพระบรมโพธิสัตว์ ก่อนที่จะมาประสูติ เป็นเจ้าชายสิทธัตถะ และออกบวชจน ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ใครที่อยากจะเปลี่ยนแปลงตัวเอง วันออกพรรษา จึงน่าจะเป็นช่วงเวลา ที่เหมาะสม สำหรับ การย้อนมองดูตัวเองว่า ได้ทำสิ่งใดผิดพลาด ไว้บ้างหรือเปล่า เพื่อที่จะได้ปรับปรุง และไม่ทำผิดซ้ำในเรื่องเดิมอีก .....


ที่มา http://www.facebook.com/siriwanna.jill/posts/372511466216428