คำผญา เป็นคำคม คำสุภาษิต คำเปรียบเปรย เปรียบเทียบ อุปมา อุปไมย บางครั้งอาจจะไม่มีสัมผัส บางครั้งมีหลายสัมผัสเหมือนคำสุภาษิตของภาคกลาง ไม่มีบังคับเอก โท เหมือนโคลงสุภาพ มีการแบ่งวรรคตอนคำประพันธ์ ดังนี้
1 วรรค เรียก หยาบ เช่น
แหวนดีย้อนหัว หรือ นกเค้าท้วงตาแม่
2 - 3 วรรค เรียก โตงโตย เช่น
ฮั้วหลายหลักจั่งหมั้น พี่น้องหลายชั้นจั่งดี
5 - 6 วรรค เรียก ผญา
....................ผญาไม่มีสัมผัส .........................
กินให้พิจารณาไว้.........คะเนดูสามส่วน
นอนให้คิดสี่ส่วน..........คะนิงแจ้งจั่งนอน
ว่าบ่มีเครือเกี้ยว.......เซิงแพสังมาก่าน
ทางหลังแม่นก่ายชู้.....ทางหน้าแม่นก่ายเมียบ้ออ้าย
เห็นว่าได้หน่วยแก้ว.....อย่าประเอิบใจหลาย
ลางเทือฮงฮางใส.......หน่ายดวงบ่มีฮู้
Bookmarks