...ผญาคำเก่า มาเว้านำใหม่...

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า

ชื่อว่าแนวความเว้า ของคนมันกินง่าย

ได้ทั้งหงายและขว้ำ ความเว้าบ่อยู่ความ

เขาฮักเขากะย้อง เขาซังเขากะว่า

คือดังบักเค้าเม้า หมาเถ้าเห่าแตะเขา

ครันเฮาทำดีแล้ว ไผสิว่าบ่ดีกะตามซ่าง

ครันเฮาเฮ็ดแม่นแล้ว สิหยันหย่อกะซ่างเขา

เขาสิพากันท้วง ทังเมืองกะบ่เหงี่ยง

เขาสิติทั้งค้าย ขายหน้ากะบ่อาย



สอนให้เชื่อมั่นในความดีสอนให้รู้ว่าคำพูด พูดง่าย พูดดีก็ได้ พูดร้ายก็เสีย ซึ่งแล้วแต่จะพรรณา เขาชังเขาก็ด่า ว่ารักเขาก็ชม
ไม่ควรหวั่นต่อคำพูด หากเชื่อว่าทำดีใครจะว่าอย่างไร ก็ไม่ควรสนใจ ยึดมั่นในความดีและงานที่ทำ
___________________________________

มาเว้าใหม่

อันว่าแนวความเว้า เล่าคำจาว่าออกง่าย สิแม่นคว่ำหรือแม่นหงาย จักบรรยายบ่ฮู้แล้ว กะแนวนั้นฮั่นว่าไป

พอได้ใจเขากะย้อง พ้องเผิ่นซังเขากะว่า อยากสมปราถนา ในวาจาหว่านต้อย พอปานออ้ยก้อยไส่ตาล

ไผสิหวานท่านสิย้อง กะมองเบิ่งเทิงเจ้าของ ให้ประคองนำความดี เก็บวจีเป็นทีวาท

ความประมาทอย่าลื่นล่วง คนทั้งปวงสิเว้าว่า ไผสิจากล่าวต้อง บ่นำย้องกะซ่างตาม

คนประนามบ่ขัดข้อง คือจั่งทองที่มีค่า ดีไส่โตโก้บ่ว่า เอาคุณค่าไส่เจ้าของ

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า

ชื่อโลกีย์กว้าง เมืองคนมันบ่เที่ยง

มันหากเหงี่ยงซ้อยม้อย คือค้อยตะฝั่งของ

ทางเทื่อศิษย์กลับได้ เป็นครูสอนสั่ง ก็มีตาย

ลางเทื่อลูกออกก้น สอนส่อพ่อแม่คิง

ลางเทื่อแนวเด็กน้อย สอนคนหัวด่อน

ลางเทื่อลูกไพร่บ้าน สอนท้าวบ่าวพระยา ก็มีเด้



สอนให้พิจารณาความบ่แน่โลกเราเป็นของไม่แน่ คนจนอาจรวยคนรวยอาจจน ลูกศิษย์อาจกลับได้มาเป็นครู
สอนอาจารย์ ลูกอาจได้สอนพ่อแม่ เด็กอาจได้สอนผู้ใหญ่ ประชาชนอาจได้สอนผู้นำ
ลูกบ้านอาจได้สอนผู้ใหญ่บ้านก็ได้ (สอนให้รู้ความไม่แน่นอนของสรรพสิ่ง) ให้รู้จักศีล รู้จักธรรม รู้จักพิจารณา ถือศีลห้าเป็นนิจศิล

___________________________________

มาเว้าใหม่


เผิ่นว่าโลกากว้าง ทางเมืองคนบ่หนเที่ยง โลกมันเอียงหรือกลมแท้ สิแปข้างกะซ่างตาม

หากสิถามหาความแน่ ความผันแปรบ่หวนเที่ยง มันสิเหงี่ยงซ้อยม้อย คือหม่องค้อยตะฝั่งของ

เคยเป็นคลองกะยังแห้ง หม่องเคยแล้งกลายเป็นป่า หม่องไฮ่นาป่าบักเกี้ยง เป็นเมืองบ้านผ่านสมัย

ความเป็นไปบ่มีแน่ ลูกศิษย์แปรเป็นครูใหญ่ คนหัวขาวกะยังได้ ไปเฮียนฮู้นำหมู่จัว (จัวน้อย)

สำคัญตัวมัวยึดหมั่น ดันทุรังบ่ฮู้ฮ่อม แนวมันหอมทรงคุณค่า เอาศีลห้ามาห่มกายเด้อ พ่อใหญ่เอ๊ย

[chudhancock]

หลานบ่าวโจ่โล่จ๋าผญาหลานนั้นน่าคือมามวนมาดีคักแท้ป้าอยากหัดยุดอกจ้าแต่บอเก่งอิอิอิ
สุดยอดคำเว้าผญาเลยจ้าหลานป้าขอชื่นชมมากๆเด้อจ้า

[บ่าวโจ่โล่]

ขอบคุณ คุณป้า และ พี่น้องที่ซ่อยกัน คอมเมนท์ เด้อครับ ผมกะบ่รู้ว่า เขียนแล้วพี่น้องคิดเห็นแนวได๋คือกันครับ


หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า


เก้าสิฆ่าสิบสิฆ่าให้เอาแก่นคะยูงตี มาซ่างเอาหัวใจตีเน่านูมในเนื้อ

ตายกะบ่ตายแท้พอทรงวิบาก อยากกะกินบ่ได้คาแค้นคั่งทวง

ขอให้หาหมอส้องทำขวัญให้แน่ จั่งสิหายพยาธิฮ้ายคายส้องบ่ให้เสีย



บ่ฮักบ่ต้องสงสาร เผิ่นว่า

___________________________________

มาเว้าใหม่

คันสิตีหรือฆ่า ฆ้อนฟาดสาพอได้หมุ่น ไม้แก่นคูณต้นบักมี่ สิตีฆ่าบ่ว่าหยัง

นี่แม่นวาจาตั้ง เว้าสั่งพอใจเจ็บ คือจั่งเหน็บให้ผิดหวัง ปานทั่งในมโนเนื้อ

คักเอาเหลือเป็นเหยื่อลิ้น สิดิ้นฮ่นคนนินทา แค้นคั่งคาคำคนคุย คือคุกคามคอยตามตื้อ

คันบ่ถือว่าฮักหมั่น อย่าปันแบ่งแพงสงสาร อย่าประทานความเห็นใจ แม่นจั่งได๋กะเจ็บแท้

หากสิแป๋หมอส้อง ฮ้องเอิ้นขัวญสิได้บ่ จั่งสิพอหายขาดพยาธิฮ้าย ได้หม่ายหนี พี่น้องเอ๊ย

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า


ดำแดงพร้อม สีเดียวดูยาก

สองกล่้อมกลิ้ง ขันเข้าจั่งดี

เด็กน้อยมีความฮู้ สองสามคำมักอ่ง

ผู้ใหญ่ฮู้ตั้งล้าน อำไว้ค่อยคาย



(สอนให้รู้จักสำรวมระวัง คำพูด)อย่าทำตัวด็กน้อยมีความรู้นิดหน่อยก็อวดอ้าง แต่โตเป็นผู้ใหญ่แล้ว มีความรู้มากมายก็มักไม่แสดงตัว ประเภทคมในฝัก
การแสดงให้เรารู้ว่าสีอะไร ผสมสีอะไรจึงได้เป็สีนั้น ก็มีเหตุมีผลของมัน ญาติพี่น้อง เพื่อนผูงก็มีเหตุที่มาของมัน โลกนี้ มีคนรู้มากรู้น้อย แตกต่างกันโดยทั่วไป
จะคิดอะไร จะพูดอะไรพึงรู้จักสำรวม ระวังผู้อื่นบ้าง อย่าโอ้อวด คิดว่าแต่ตัวรู้


___________________________________

มาเว้าใหม่


แดงกับสิ่วนิ้วจุ่มพอแกมกัน จั่งสิกลั่นเป็นเขียว สีเดียวให้เห็นแจ้ง

ฮู้หนแห่งพี่น้อง จั่งเอิ้นดองเอิ้นเสี่ยว ญาติซุมเดียวเอิ้นลุงป้า กะมาฮู้เง่าแซง

แนวหนแห่งความฮู้ ได้ลื่นครูหากมาอ่ง มาอวดองเว้าจ้อยจ้อย คือเด็กน้อยเกิดบ่ดน

ในสกลโลกากว้าง กะหลายหลวงผู้ได้ผ่าน บางคนฮู้เป็นล้าน บ่พาลเว้าเล่าคุย ดอกเด้อท่านเอ๊ย

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า

เดือนสามค้อย เจ้าหัวคอยปั้นข้าวจี่

เดือนสี่ค้อย คอยเทสน์เพระเวสโฮม

เดือนสามค้อย ลมวอยพัดวี่

เดือนสี่ค้อย ใจข้อย วั่งเวง ท้อน้อ

ได้กินซิ้น ให้เจ้าฝากนำแฮ้ง

ได้กินหมากแข้ง ให้เจ้าแกว่งนำลม

----- -----
ข้าวจี่อิแม่ใหญ่------------------------------------บุญเผวส กัณฑ์ทศพร----------------------บักหอยกาบ

(สอนให้คิดถึงบ้านเกิดเมืองนอน)แปลว่า ได้อยู่ดีกินดีมีสุข ขอให้คิดถึงบ้านเกิดเมืองนอนกันบ้าง เปรียบเปลยจากขนมธรรมเนียม ประเพณีเดิม
ของบ้านเกิดเมืองนอน ทุกอย่างยังคงอยู่ ยังมีอยู่นะ อย่าได้่ลืมเลือนกันไป

___________________________________

มาเว้าใหม่

ฮอดมื้อเดือนสามค้อย สายลมวอยพัดวีวี่ สายลมตีสะนูว่าว หนาวสะท้านบอกผ่านปี

การพิธีอิสานเค้า พากันเอาบุญข้าวจี่ ปั้นดี ดีไส่เกลือพร้อม กะหอมกุ้มปุ้มไข่ทา

ดอกจำปาพวมเต็มต้น กาลเวียนวนหนเดือนสี่ บุญเผวสเทศมัทรี กะหวนมีข้าวพันก้อน ก่อนฟังเทศทศพร (กันณฑ์ ๑)

ไกลเฮือนนอนอย่าลืมบ้าน ไกลอิสานอย่าลืมถิ่น ยามได้ยินเสียงฟ้าฮ้อง อย่าลืมข้องห้อยอยู่ขาง

บายซ้อนกลางชามใบกว้าง อย่าลืมบ่วงบักหอยกาบ พอได้อาบบ่อน้ำแร่ อย่าแป๋ฮ้างฮางน้ำฝน เด้อคนเอ๊ย



..

[เเมงสะดิ้ง]

ม่วนหลายจ้า......
หามาลงเพิ่มอีกแหน่อ้าย
จิมาจอบเก็บเอาไปเว่าต่อสั่นดอก

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า


อย่าได้พากันให้ นำผีตายจาก

ให้ต่อหม้อกระเบื้อง ยังสิได้อุ่นแกง

อย่าได้พากันเหล่น การพนันขันโบก

ลางเทื่อโชคบ่ได้ ถุงเป้สิขาดกลาง




(สอนให้ละเลิกอบายมุข) แปลว่า ให้คิดหน้าคิดหลัง อย่าได้หลงไหลในอบายมุข มีการพนัน หรือโบกไพ่ หวย ถ้าหากโชคไม่ดีจะเป็นทุกข์ยากจะตามมา


___________________________________

มาเว้าใหม่


แม่นฮ้องให้จนฟ้าแจ้ง จนแลงงายกะดายเปล่า บ่อาจซาวคืนมาได้ ผู้ไปแล้วกะแม่นตาย

คนหญิงชายให้เพียรสร้าง เดินตามทางความฝันไผ่ ลมหันใจยังบ่สิ้น อย่าผินหน้าไปเพิ่งดวง

ความใหญ่หลวงทั้งโลกนี้ เฮ็ดแนวดีขยันไส่ บ่ดนไปสิรวยร่ำ อย่าหวังซ้ำถ้าเผิ่งหวย

โชคอำนวยทางโบกไผ่ หรือทางได๋ท้าขันแข่ง มันสิแต่งคำคนเว้า ว่าซุมเจ้า สู่อบาย เด้น้อ

[บ่าวโจ่โล่]

หมวด...ผญาคำสอน


ผญาเก่า


ว่าสิปลูกดอกซ้อน ซอนดอกกระดังงา

แม่นว่ามีหลายชาย สิยาดเอาจนได้

ว่าสิไปบวชสร้าง กะย่านห่างนางหนี

ว่าสิไปเป็นชี กะย่านนางมีชู้





แปลว่า ถ้าห่างหายหน้า ก็กลัวว่าเธอจะห่างหายไปเป็นอื่น



___________________________________

มาเว้าใหม่


คิดสิปลูกดอกซ้อน กะย่านซอนดอกซะหมั่ง

กระดังงาว่าหอมกุ้ม กะย่านหุ้มง่ากระยอม (เด๊น้อ)

บาดเทื่อซอมเบิ่งนางหล่า มื้อได๋ป๋าคือสิเปลี่ยน (สาแหล่ว)

หนีจากเฮือนพอสามมื้อ สิหลงยี้อไปไส่ไผ (น้อนางเอ๊ย)

มีแต่ใจพอผูกหมั่น พอห่างกันสิเป็นต่าง (ซาบ้อ)

พออ้ายย่างไปไกลบ้าน ผู้ขานเว้าสิแม่นหลาย แท้น้อ

[สาวพุเตย]

คะซั่นเพิ่นสิว่าติอ้าย "สามวันจาก นารีเป็นอื่น" ก๊ากกกกกกกกกกกกกกกกก