ชื่อ
การสวดกลางบ้าน
ภาคใต้
จังหวัด ระนอง



ช่วงเวลา การสวดกลางบ้านเป็นพิธีกรรมที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ มักจัดขึ้นในช่วงฤดูแล้งประมาณเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายนตามแต่จะเห็นเหมาะสม

ความสำคัญ
การสวดกลางบ้านนับเป็นสิริมงคลแก่หมู่บ้านตามความเชื่อในอดีต จากการบอกเล่าสืบต่อกันมาว่าหลังจากเคยเกิดอหิวาตกโรคระบาดในหมู่บ้านทำให้ผู้คนล้มตายกันมาก ต่างเล่าขานและมีความเชื่อกันว่า ผู้คนถูกผีทะเลโกรธที่ไม่ให้ความเคารพ อีกทั้งได้ทิ้งขยะสกปรกลงในแม่น้ำ เมื่อเกิดเหตุการณ์ขึ้นผู้ใหญ่บ้านจึงได้ตีเกราะเรียกคนในหมู่บ้านมาประชุมปรึกษาหารือกัน จึงได้ตกลงให้มีการจัดพิธีบวงสรวงสักการะบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ดังนั้นเพื่อเป็นการสร้างขวัญและกำลังใจแก่ประชาชนในท้องถิ่น บางหมู่บ้านจึงจัดสวดกลางบ้านขึ้นทุกปี

พิธีกรรม
๑. การทำเรือแพ ชาวบ้านจะร่วมกันจัดทำเรือหรือแพขึ้นอย่างประณีตตกแต่งสวยงาม
๒. การสะเดาะเคราะห์ คนในหมู่บ้านจะตัดผม ตัดเล็บมือเล็บเท้า ชายเสื้อผ้าและชายเครื่องนุ่งห่ม รวมทั้งเครื่องครัว เช่น หัวหอม กระเทียม พริก กะปิ น้ำตาล เกลือ ข้าวสารอย่างละเล็กน้อย แล้วนำไปใส่ในเรือแพที่เตรียมไว้เพื่อสะเดาะเคราะห์ ก่อนใส่จะต้องจุดธูปเทียนอธิษฐานให้สิ่งที่ไม่ดีทั้งหลายในบ้านล่องลอยไปพร้อมกับเรือแพ
๓. พิธีสวดภาณยักษ์ เมื่อเตรียมของสะเดาะเคราะห์เรียบร้อยแล้ว จึงจัดให้มีการสวดภาณยักษ์ขึ้น ๓ วัน ๓ คืน ในบริเวณจุดกลางบ้าน (ศูนย์กลางหมู่บ้าน) ทุกคืนจะมีมหรสพร่วมงานสมโภช
๔. การนำเรือแพไปลอยน้ำ เมื่อมีการสวดตามวันเวลาที่กำหนดแล้ว ในคืนสุดท้ายจะนำเรือแพไปลอยน้ำในเวลาประมาณ ๒๔.๐๐ น. เมื่อยกเรือแพขึ้น ชาวบ้านจะตีเกราะและตีกระป๋องให้เกิดเสียงดัง เป็นสัญญาณในการนำสิ่งไม่ดีออกไปจากหมู่บ้าน โดยมีพระสงฆ์เดินนำหน้าเรือแพ ชาวบ้านจะร่วมกันแห่เรือแพไปส่งถึงท่าเรือ นำเรือแพลอยลงแม่น้ำ มีการจุดประทัดถือเป็นการลอยเคราะห์เพื่อจะได้อยู่เย็นเป็นสุข
๕. การตักบาตร หลังจากคืนลอยเรือแพแล้ว รุ่งเช้าชาวบ้านจะนำข้าวสุก ข้าวสารไปตักบาตรอีกครั้ง เป็นการเสร็จพิธีสวดกลางบ้าน

สาระ
๑. เป็นพิธีที่ทำให้ชาวบ้านเกิดขวัญและกำลังใจ ได้ทำบุญร่วมกันและสะเดาะเคราะห์ให้แก่ตัวเอง ก่อให้เกิดความสามัคคีในหมู่บ้านมากขึ้น
๒. เป็นพิธีที่เตือนให้ชาวบ้านร่วมกันรักษาสิ่งแวดล้อมของแม่น้ำลำคลองและทะเล ไม่ทิ้งขยะและสิ่งสกปรกลงในน้ำ
๓. เป็นการใช้ภูมิปัญญาสอนศาสนา เนื่องการได้ฟังสวดภาณยักษ์ถึง ๓ วัน ๓ คืนและได้ร่วมทำบุญตักบาตร เป็นวิธีการที่ชาญฉลาดของคนสมัยโบราณ ที่สอนให้ลูกหลานใช้เข้าร่วมพิธีกรรมของพระพุทธศาสนา