กระโซ้

[DK ยโสธร]

ของเก่า เอามาให้เบิ่งครับ ได้หัวพญานาคแล้ว อย่าซิลืม กระโซ้บ้านเฮ้าเด้อครับ
วิดน้ำใส่กล้า ยามคำๆ ตะวันกำลังตกดิน โอ้ย คิดฮอดบ้านเด้

[หัวหน้าจ๋าย]

อยู่บ้านอ้ายเอาไว้..สาน้ำออกจากแจตะกล้าเต้าะ..กับไว้สาบวกน้อยเอาปลายามดำนาแล้ว..บ้านดอนเขืองคือกันบ่อน้อ..

[พล พระยาแล]

ชื่อสามัญ กะโซ้ กะโซ้เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวิดน้ำออกจากบ่อหรือที่นา

ประวัติความเป็นมา ในสมัยก่อนไม่มีเครื่องจักรประเภทเครื่องสูบน้ำการวิดน้ำจากบ่อหรือสระใช้ภาชนะที่มีขนาดจุน้ำให้มากพอสมควรตักออกทิ้ง ปัญหาที่เกิดขึ้นก็คือความล่าช้าและความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อแขน จึงได้มีการคิดประดิษฐ์กะโซ้ขึ้นโดยอาศัยหลักของแรงเหวี่ยง ทำให้สามารถวิดน้ำได้เร็วขึ้น และออกแรงน้อยลง

อุปกรณ์การผลิต

1. ไม้ไผ่ที่แก่พอควร (ไม้ไผ่กล้า)

2. หวาย

3. ไม้เนื้อแข็งหรือไม้ไผ่ใช้ทำคันกะโซ้

4. มีด พร้า

วิธีผลิต ใช้ไม้ไผ่ความยาว 80 เซนติเมตร กว้าง 2 เซนติเมตร ผ่าเป็นชิ้น ๆ จักเป็นตอกกว้าง 2 เซนติเมตร หนาครึ่งมิลลิเมตร นำมาสานลายสองให้ความกว้างยาวตามต้องการและม้วนกันใส่ขอบ ใช้ถัก ถักรอบขอบ นำคันกะโซ่ ซึ่งทำจากไม้เนื้อแข็งหรือไม้ไผ่ยาวประมาณ 2.50 เมตร มาติดใช้หวายถักมัดและดึงรั้งขอบของกระโซ้ทั้งสองด้านให้หุบเข้าหากัน

วิธีการใช้

โดยทั่วไปสำหรับคนถนัดมือขวาให้ใช้มือซ้ายจับที่คันบริเว๊ณด้านขอบในกระโซ้ มือขวาจับคันด้านนอกตัดน้ำจากที่ต้องการ ใช้มือขวาเป็นแรงส่งเทน้ำไปยังอีกฟากหนึ่ง หรืออาจใช้วิธีการทำขาหยั่ง 2 ขา สูงจากพื้นดินประมาณ 1.50-2.00 เมตร ขาด้านบนไขว้ทับกัน ด้านล่างถ่างออกให้มึความกว้างมากกว่าตัวของกะโซ้พอสมควร ใช้เชือกผูกขาหยั่งด้านบนตรงกลางห้อยลงมาผูกตรงบริเวณกลางขอบในของกะโซ่ ผู้ใช้ใช้มือทั้งสองข้างจับที่ปลายคันของกระโซ้ปักดิ่งลงไปตัดน้ำแล้วเหวี่ยงเททิ้งไปข้างหน้า วิธีนี้จะผ่อนแรงกว่าวิธีแรกมาก

เครดิต.. revival.snru.ac.th/pompanya

[แหล่โสตาย]

แถวบ้านแต่ก่อนใช้ปี๊บ ตีติดไม้ไผ่ แล้วก็โยงกับขาตั้ง 3 ขาสูง ๆ นึกถึง ก็เมื่อยแล้ววว แต่ก็สนุกดี

[จำปา]

แถวบ้านแต่ก่อนใช้ปี๊บ ตีติดไม้ไผ่ แล้วก็โยงกับขาตั้ง 3 ขาสูง ๆ นึกถึง ก็เมื่อยแล้ววว แต่ก็สนุกดี

คือกันค่ะเอื้อยฯอิพ่อเลากะเฮ็ดแบบที่เอื้อยวานั่นหล่ะค่ะเคยซอยเผิ่นโยกยุค่ะ เผิ่นเอิ้นวา คันโซ่