ตอนที่ 11 ลมหนาวมา..ปลาข่อน
สายลมหนาว ที่พัดมาเย็นยะเยือกตอนรุ่งเช้า สายหมอกปกคลุมทั่วบริเวณหมู่บ้านแฮด ผสมไอควันไฟ ที่คนเฒ่าคนแก่ลุกมานั่งผิงแต่เช้ามืด บางหลังเผาข้าวหลาม บ้างก็นำข้าวเหนียวค้างคืนยังไม่อุ่นนำมาจี่ทาไข่ ส่งกลิ่นหอมอบอวน ยั่วน้ำลาย หำน้อย ที่ยังนอนคลุมโปงในผ้าห่มชนิดอยากอยู่กับมันทั้งวัน ไม่อยากตื่น เพียงแค่แย้มผ้าห่มออกมา ก็สัมผัสถึงความหนาวเย็นในฤดูเก็บเกี่ยวกลางเดือน พฤศจิกายน ถึง ปีใหม่ของทุกปี
ริมฝีปาก กับแก้มที่เต่งตึง จนแตกปริจนรู้สึกได้ว่ามันตึง..ฮ่า คราบน้ำมูกหวัดที่เหมือนนัดกันมาในหน้าหนาวทุกปี ผ่านการปาดเช็ดด้วยท่อนแขน ยังทิ้งร่องรอยให้เห็นเป็นคราบเกรอะกรัง ทรมานมากถ้าโดนน้ำ เสื้อกันหนาวตัวเก่าที่เคยสวมใส่ เมื่อปีที่แล้วถูกนำออกมาจากหีบเสื้อผ้าที่แม่เก็บพับไว้อย่างดี เก็บนานไม่นานประเภทเปิดหีบออก พวกกองทัพแมงสาบได้สวนสนามออกมาดูโลกภายนอกแบบไม่มีระเบียบคือ ต่างตัวต่างไต่หนี..ฮ่า
เสื้อกันหนาวตัวเก่า ไม่ต้องเทรนด์ ไม่ต้องสีฉูดฉาด ทันสมัย เหมือนเด็กแถวตลาดในตัวอำเภอสวมใส่เสื้อกันหนาวตัวใหม่อวดกัน มาปีนี้ดูเสื้อมันเขินๆยังไงไม่รู้ เริ่มคับ ซิบที่ใช้รูดก็เสีย ต้องใช้เสื้อยืดตราห่านฟ้าสวมใส่ทับอีกที ยิ่งคับเข้าไปใหญ่ ชายเสื้อรู้สึกจะเลยเอวขึ้นไปเยอะแล้ว ทำให้บางครั้งลมหนาวผ่านเข้ามาปะทะรอบเอวอยู่เนืองๆ
คงเพราะใช้เสื้อตัวนี้มาหลายปี คนมันตัวโตขึ้น แต่เสื้อยังไซส์เดิม ไอ้ครั้นจะไปหยิบเสื้อสเก็ตฟิล์มลายทหารของพ่อ ที่ทิ้งไว้เป็นอนุสรณ์หลังจากที่พ่อไปมีเมียใหม่ต่างหมู่บ้าน ก็ไม่ไหวตัวมันใหญ่มากแต่ถ้าโตซักหน่อย ใส่แล้วคงเท่ห์ หำน้อยคิดในใจ
“..หำเอ้ย..ตื่นได้แล้วลูก..แม่ต้มน้ำเดือดแล้วอยู่หม้อนึ่ง..เร็วเด้อมันสิเย็นก่อน หิฟ้าวอาบน้ำสีแข่ว..” เสียงแม่เพ็ญ ตะโกนปลุกหำน้อย ที่นอนคุดคู้อยู่ที่นอน พร้อมจัดแจงยกหม้อนึ่งต้มน้ำร้อน มาวางไว้ชานปีกไม้นอกครัวที่มีโอ่งดิน กับ ถังสังกะสี ใบเก่า ตักน้ำเย็นใส่ครึ่ง น้ำร้อนในหม้อนึ่งใส่ครึ่งผสมกันพออุ่น ร้อนนิดๆ ตอนอาบน้ำไม่เท่าไหร่ พอจะเช็ดตัวนี่แทบวิ่งเข้าในตัวบ้านซุกผ้าห่มแทบไม่ทัน
“..อีแม่ข่อยไปเบิ่งบักเขียบที่บ่มใว้เมื่อวานก่อน..สุกไปน้อ..บาดนิ” หำน้อย พูดหลังจากอาบน้ำแปรงฟันเดินลงบันได ไปดูน้อยหน่าหลายลูกที่บ่มกระสอบป่าน หลายลูกเริ่มสุกส่งกลิ่นหอม พอได้กินกับข้าวเหนียวตอนเช้า
ส่วนแม่เพ็ญเช้ามืดก่อนทำครัวต้องลุก หาบบัวรดน้ำ ไปรดน้ำผัก ริมหนองใหญ่ประจำหมู่บ้าน ที่แต่ละคนก็สามารถไปปลูก พริก หอม กระเทียม มะเขือ พืชสวนครัวที่ ที่นาชาวบ้านละแวกหนองใหญ่ เพราะการถ้อยทีถ้อยอาศัย ให้ใช้ที่นา ปลูกผักสวนครัวได้ฟรีโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย นับเป็นเสน่ห์ของชาวเกษตรกรรมแบบอิสานบ้านเราแท้ๆ ขากลับเก็บ เด็ด พืชผักที่ยังพอกินได้มาทำกับข้าว ส่วนพวกปลา ก็ยังมีปลาช่อน ปลาหมอ ที่ขังอยู่พอมาประกอบอาหารได้ไม่ขัดเขิน ไม่ต้องซื้อหา เว้นพวกเครื่องปรุงบางอย่าง
ฤดูหนาว มาเยือนมันเป็นสิ่งที่เด็กๆชอบ ชอบกับการได้เล่นว่าว ฟังเสียงสนูว่าว ยามไปนอนนาเมื่อถึงตอนเก็บเกี่ยวข้าว ตื่นเต้นกับการหาปลาข่อน การดักแอ้วปลา บ้างก็หาทอดแหตามคลอง บึงที่น้ำเริ่มแห้งขอด กลางคืนยังมีการอ่อยหนู ยิงหนู ตามไร่มัน ไร่อ้อยตามประสา เป็นช่วงที่อาหารประเภทเนื้อ ปลา สัตว์ป่า มีรสชาติอร่อย มัน
วิธีการดัก จับ แตกต่างกันไปตามชนิด เป็นภูมิปัญญาปู่ย่าตายายที่ท่านได้เสี้ยมสอนมาให้เราได้ทำตามประยุกษ์ใช้ตามกาลเวลา
“เอ้ยหำ...มาทางพี้..ป้าดปลาติดแอ้วหลายขนาด..เร็วๆบอกอิพ่อนำแน..โอ้วว” เสียงของหลอดตะโกนมาจากหัวนาด้านฝายที่ตอนนี้ไม่มีน้ำเหลืออยู่แล้ว “เอ้อ...อย่าฟ้าวจกเด้อ....ถ่ากูก่อน หลอด “ หำน้อยตะโกนบอกเพื่อนรัก พร้อมบอกพ่อของหลอดที่กำลังขุดทำแอ้วปลาอยู่แปลงนาอีกแปลงที่หัวเถียง
“หาไม้เขี่ยเบิ่งก่อนแนหละ...บ่แมนบักอางขดอยู่ข้างในหละ...หำ” พ่อของหลอดสำทับ พลาง หยิบผ้าขาวม้ามาเช็ดเหงื่อที่คอเบาๆ ภาพแอ้วปลา ไหฝังดินลึกปากไหเสมอผิวดิน ริมคันนา ภายในใส่น้ำให้ขังพอประมาณ คอยดักฝูงปลาที่หนีน้ำแห้งขอดมาหาแหล่งใหม่ หารู้ไม่ว่ามันคือกับดักที่มันไม่มีทางหนีได้เลย ยกเว้นบางหลุมปลาตกลงไปเยอะจนเบียดเสียดกองกันเกือบเต็มไหแอ้วปลา..ก็อาจหนีรอดไปได้
“ป้าด...ปลาข่อ ปลาเข๋งกะมีหลอด เอาไม้เขี่ยเบิ่งก่อน...บัดคามีงู..อิอิ” หำน้อยพูดพร้อมวางข้องใส่ปลาใช้ไม้เขี่ยพวก ผักตบ แหนออกจากแอ็ว มองเห็นปลาส่ารพัด สองเกลอพากันเก็บปลาใส่ตะข้องอย่างเมามัน
“มื้อเช้า..อิพ่อว่า..กลางไฮนาใหญ่..หมามันมาย่องปลาข่อนก่อนมุ่นอุ้ยปุ้ยคัก..มื้อนี้เตรียมหนังสะติกมานำ..มาโลดบาดนิ.. หลอด พูดให้ หำน้อยฟังพร้อมแต่งดินเหนียวรอบปากแอ้ว..เพื่อพรุ่งนี้จะได้มายามแอ้วกันใหม่ วันนี้มีทริปพิเศษที่พ่อของหลอด จะพาเอาปลาข่อนที่แปลงนาใหญ่ ต้นสะเดาเพราะเป็นแปลงที่อยู่กลาง น้ำขังอยู่กลางแปลงเป็นบริเวณกว้าง ทำให้เป็นที่อยู่สุดท้ายของปลาในฤดูหนาว....
เรื่องราวยังมีต่อนะครับ....โปรดติดตามตอนต่อไป
บ่าวข้าวจี่ขอบคุณด้วยใจ ที่ท่านสละเวลามาอ่าน
Bookmarks