นิยามของคำว่าสุข

[ขอโทษที่คิดถึง...เด็กดื้อ]

นิยามของความสุข

ถ้าจะถามว่าความสุขคืออะไร ก็คือสภาวะที่ไม่ทุกข์ ไม่ทุกข์ก็คือสุขความสุขนั้นนิยามได้หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับว่าใครเป็นคนนิยามแต่ถ้านิยามโดยดูที่ประเภทของความสุขก็มี 2 ประเภท คือ สุขกาย กายที่ไม่มีโรคเป็นกายที่มีความสุข แล้วก็สุขใจ ใจที่ไม่มีกังวล เป็นใจที่มีความสุข

ถ้าเราอยากจะนิยามว่าความสุขหมายถึงอะไร ก็คือ ภาวะที่กายและใจมีความสมดุล คือกายก็ไม่มีโรคและใจนั้นก็ไร้กังวล ถ้าใครก็ตามมีสองอย่างนี้ครบ ความสุขก็เกิดขึ้น สังเกตไหมว่า คำนิยามเช่นนี้ สุขแทบไม่เกี่ยวกับเงินเลย แต่ไม่ได้หมายความว่าเงินไม่ได้ช่วยให้มความสุข เงินก็เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยให้มีความสุข เราไม่ควรดูถูกดูแคลนเงิน เพราะนั่นคือพุทธศาสนาไม่ได้ปฏิเสธความสุขในแง่ของกายภาพ

ถ้าพูดถึงสุขจริงๆ พระพุทธเจ้าก็ตรัสไว้ว่า

๑. สุขจากการมีเงิน
๒. สุขจากการใช้เงิน
๓. สุขจากการมีการงานที่สุจริต
๔. สุขจากการไม่มีหนี้ ไม่มีใครมาคอยตามทวงหนี้เรา

นี่เป็นสุขของชาวบ้านชาวเมืองทั้งหลาย แต่เราข้ามไปอีกสองสุข คือ สุขที่ขึ้นต่อเงื่อนไข เช่น การมีบ้าน มีรถ มีแฟน มีหน้าที่การงานดี จึงจะมีความสุข อีกอย่างหนึ่ง คือ สุขที่ไม่ขึ้นกับเงื่อนไข นั่นคือสุขที่ใจได้รับการอบรมจนกระทั่งว่าเป็นอิสระอยู่เหนือความอยากขึ้นไป ใจที่มีอิสรภาพนั้นก็เป็นความสุขชนิดหนึ่ง ฉะนั้นความสุขจึงมีหลายนิยามหลายประเภทแต่ถ้ารวบรัดให้สั้นที่สุด สุขก็คือ ภาวะที่ใจไร้กังวล

ที่มา : หนังสือความทุกข์มาโปรดความสุขโปรยปลาย โดย พระมหาวุฒิชัย (ว.วชิรเมธี)

[พล พระยาแล]

สุขของคฤหัสถ์ หรือ คิหิสุข หรือ กามโภคีสุข 4 (สุขของชาวบ้าน, สุขที่ชาวบ้านควรพยายามเข้าถึงให้ได้สม่ำเสมอ, สุขอันชอบธรรมที่ผู้ครองเรือนควรมี - house-life happiness; deserved bliss of a layman)
1. อัตถิสุข (สุขเกิดจากความมีทรัพย์ คือ ความภูมิใจ เอิบอิ่มใจ ว่าตนโภคทรัพย์ที่ได้มาด้วยน้ำพักน้ำแรงความขยันหมั่นเพียรของตน และโดยชอบธรรม - bliss of ownership)
2. โภคสุข (สุขเกิดจากการใช้จ่ายทรัพย์ คือ ความภูมิใจ เอิบอิ่มใจ ว่าตนได้ใช้ทรัพย์ที่ได้มาโดยชอบนั้น เลี้ยงชีพ เลี้ยงผู้ควรเลี้ยง และบำเพ็ญประโยชน์ - bliss of enjoyment)
3. อนณสุข (สุขเกิดจากความไม่เป็นหนี้ คือ ความภูมิใจ เอิบอิ่มใจ ว่าตนเป็นไท ไม่มีหนี้สินติดค้างใคร - bliss of debtlessness)
4. อนวัชชสุข (สุขเกิดจากความประพฤติไม่มีโทษ คือ ความภูมิใจ เอิบอิ่มใจ ว่าตนมีความประพฤติสุจริต ไม่บกพร่องเสียหาย ใครๆ ติเตียนไม่ได้ ทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ - bliss of blamelessness)

บรรดาสุข 4 อย่างนี้ อนวัชชสุข มีค่ามากที่สุด

ขอให้ทุกท่านจงมีความสุข และเดินอยู่บนทางสายกลาง ไม่มากไปไม่น้อยไป ไม่เกินพอดี ไม่ขาดความพอดี พอดีนั่นแหละดี ครับ

[ข้าวต้มมัด]

สุขตอนที่สมองมันว่างโล่งๆ สบายๆ
มีความรู้สึกว่าอะไรก็ดีดูดีไม่เดือดร้อนจ้า
ทำอะไรก็สุขๆๆๆ อุ้ยบอกบ่ถืก

[สาวบ้านแต้]

สุขหรือทุกข์ ก็อยู่กับเราไม่นาน ผันผ่านเช่นฤดูกาล ทุกสิ่งในโลกเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แปรปรวนในท่ามกลาง และก็ดับไป