หลังฤดูการเก็บเกี่ยวผ่านพ้นไป ทุ่งนาที่เต็มไปด้วยรวงข้าวสีทองอร่าม
เปลี่ยนเป็นทุ่งตอฟางข้าวโล่งเตียนสุดลูกหูลูกตา น้ำในหนองน้ำเริ่มลดระดับลงอย่างรวด
เร็วบางแห่งที่น้ำตื้นเขินก็แห้งไปแล้ว ดินโคลนกำลังจะแตกระแหง วัว ควายถูกปล่อยลง
กลางทุ่งให้หากินอย่างอิสระหลังจากถูกล่ามมาตลอดหน้านาที่ผ่านมา เช้านี้แม่ของสีดา
กำลังเตรียมตัวจะออกทุ่ง “อีแม่สิไปใส” สีดาถามเมื่อเห็นแม่สะพายตะกร้า แบกเสียมขึ้น
บ่า “ไปขัวหมากหอยลูก” แม่ตอบ “ให้ข่อยไปนำแหน่” สีดาเอ่ยขอแม่ “มันแดดบ่ฮ้อ
นบ้อ” สีดารีบวิ่งกลับไปหยิบหมวกไม้ไผ่ของพ่อมาสวม “บ่ฮ้อนแล้วแม่ ให้ข่อยไปนำ
เด้อ” แม่ยิ้มแต่ไม่ตอบ สีดาจึงคิดว่าแม่คงให้เธอไปด้วย เธอกับแม่เดินตามทางเกวียน
เล็ก ๆ ที่เต็มไปด้วยทรายที่ร้อนระอุ โชคดีที่สีดามีรองเท้าใส่ ซึ่งรองเท้าคู่นี้ลุงที่ไปทำ
งาน บางกอก ซื้อมาฝากเธอเมื่อครั้งมาเยี่ยมบ้าน แม่พาเธอเดินตามร่มไม้เพื่อไม่ให้ร้อน
จนเกินไป ไม่นานทั้งสองก็มาถึง หนองส้างจั่น หนองน้ำสาธารณะขนาดใหญ่ น้ำในหนอง
ขุ่นข้นและตื้นเขิน มีควายหลายตัวเล็มหญ้าอยู่รอบ ๆ บริเวณ บางตัวกำลังนอนแช่ปลัก
อย่างสบายใจ แม่ตรงไปที่ตอไม้ริมน้ำ ใช้เสียมเซาะรอบ ๆ โคนตอไม้ เขี่ยเอาหอยขมที่
ฝังตัวอยู่ใต้ดินขึ้นมา แม่เลือกเอาเฉพาะหอยขมที่ตัวใหญ่ ส่วนตัวเล็กแม่จะฝังไว้เหมือน
เดิม สีดาช่วยแม่เก็บหอยขมใส่ตะกร้า และสะพายตามแม่ไปเมื่อแม่ย้ายไปตอไม้ตอ
อื่น “พอแล้วล่ะ” แม่บอกกับสีดา “คือพอไวแท้แม่ ยังอีกหลายตอเฮาบ่ทันไป” สีดา
ถาม “เอาไว้ให้ผู้อื่นกินนำ” แม่บอกสีดา แล้วดึงตะกร้าไปสะพายเอง “หิวข้าวล่ะบ้อ” แม่
หันมาถาม “หิวแล้ว” สีดาตอบ “ซั่นเมือ แม่ว่าสิขึ้นโคกไปเก็บขี้ตกจักหน่อยจั่งเมือ มามื่อ
ใหม่กะได้” แม่บอกกับสีดา “ข่อยอดได้อยู่แม่ บ่หิวแฮง” เธอรีบบอกแม่ทันที แม่จึงพา
เธอเดินขึ้นโคกป่ากุง ป่าไม้ที่เต็มไปด้วยต้นกุง ยางต้นกุงมีคุณสมบัติติดไฟได้ดี มีกลิ่น
หอม จึงเป็นเชื้อเพลิงในการก่อไฟที่ดี แต่วันนี้อากาศร้อน แดดแรง ขี้ตกจึงละลายเป็นยาง
เหนียวและร้อน แม่จึงใช้ไม้เขี่ยใส่ใบตองแล้วห่อหลายชั้น พอได้ขี้ตกพอแล้วจึงเด็ด
ใบตองชาดมาหลายใบ แล้วชวนสีดากลับบ้าน ระหว่างทางกลับบ้านพบแม่ของบังอรที่
กำลังจะออกทุ่ง “ได้หยังแหน่ล่ะแม่อีสีดา” แม่บังอรเอ่ยถาม “หมากหอย กับขี้ตก” แม่
ตอบแม่บังอร ซึ่งกำลังชะเง้อมองตะกร้าที่แม่สะพายอยู่ “เจ้าสิไปหาหยังล่ะแม่อร” แม่ถาม
แม่บังอร “ว่าสิลงห้วยหาเบิ่งเขียดทราย พ่อมันอยากกินหมกเขียด” แม่บังอรตอบ “อิอรคือ
บ่มานำเจ้าแม่ป้า” สีดาถามแม่ของบังอร “ป้าให้มันไปเลี้ยงควาย” แม่บังอรตอบแล้วเดิน
จากไป...
Bookmarks