คำว่า ผญา นั้นมาจากคำว่า ปรัชญา ซึ่งมีความหมายว่า ความรู้ ความสามารถ (ประมาณนี้)
คำผญา จึงเป็นคำที่เรียบเรียงมาเป็นถ้อยคำที่สวยงามด้วยความเข้าใจและมีความสามารถ เพื่อใช้ในการสั่งสอน อบรม
ในภาษาเขมรนั้นเรียกว่า "จบับ" ซึ่งหมายถึง คำที่แต่งเป็นประโยคเพื่ออบรมสั่งสอน

ขอยกตัวอย่าง จบับ เป็นภาษาเขมรเพื่อเผยแพร่ และรักษาประเพณีวัฒนธรรมสัดนิด โดยพยายามเขียนให้ตรงกับสำเนียงที่สุด และอ่านง่ายที่สุด

1. จะโรด ซะร็อว บัง เวียล ดอง ตึก ดะ เจียล วะเลีย ณา นึง ปิญ
เกี่ยวหญ้าคามุงทุ่งกว้าง ตักน้ำใส่ตะกร้าแล้วเวลาใหนมันจะเต็ม

2. กูว์ ลืน มัน พ็อต จันลูญ เนียะ จูญ มัน พ็อต จัมเปียะ
โคเร็วยังไม่พ้นถูกกักขัง ผู้ค้าขายยังไม่พ้นติดหนี้สิน
(ไม่มีใครใหญ่กว่ากรรม , เหนือฟ้ายังมีฟ้า )

3. เฌอ ธม ตร็อว แซง เฌอ เวง ตร็อว กัด
ไม้ใหญ่ต้องหาม ไม้ยาวต้องตัด
(ทำงานให้พอดี พอเหมาะกับตัวเอง )

4. เนิว เซราะ แม จีย์ ตึย โจล ปรึย แม จีย์ มูย
อยู่หมู่บ้านต่างคนก็ต่างแม่ เข้าป่าให้มีแม่เพียงคนเดียว
(รักสมัครสมานสามัคคี เสมือนมีแม่คนเดียวกัน)

5.เคิญ เปราะห์ กะแม็ย อาล แต่ น็อง ยัว เทอ จีย์ ปะแด็ย กะแม็ย เคิญ สะแร็ย อาล แต่ น็อง ยัว เทอ จีย์ ประป็วน
เห็นผู้ชายอย่าเอะอะจะเอาเป็นสามี อย่าเห็นสตรีเอะอะก็จะเอาเป็นเมีย

6.เคิญ คลา ทะเลียะ อันโนง กะแม็ย ยัว อันลูง แว็ย เวีย แทม
เห็นเสือตกบ่อน้ำ อย่าเอาค้อนตีมันแถม ( เห็นคนตกทุกข์ได้ยากอย่าได้ซ้ำเติม )

7. เคิญ เฌอ ปุก กะแม็ย กันลอง ออย ยัว เติว พอง เกรือน จอง จันเลาะห์ อ็อจ
เห็นไม้ผุอย่าได้ข้ามผ่านไป ไห้เอาไปด้วย เผื่อได้ผูกไต้เอาไว้ส่องทาง

8.ตะเลาะ มัน เกย ร็วต รัว กระแบ็ย
ปลักไม่เคยวิ่งไปหาควาย (รีบไคว่ขว้าโอกาสไว้เถิด)

9.เทอ ซะแร ออย มือ ซะเมา ดะ ตุก โกน เจา ออย มือ เภา สัน-ดาน
ทำนาให้รู้จักดูหญ้า จะฝากฝั่งลูกหลานให้ดูเผ่าพงศ์วงศา

10. ซะลัญ คลูน ออย ซะงูน จันแณ็ย ซะลัญ ปะแด็ย ออย ซะงูน เจิต
รักตัวเองให้รู้จักสงวนตัว รักผัวให้รู้จักสงวนใจ


อีกมากมายครับ ใครมี จบับ ขแมรอีกก็แนะนำมาได้เลยครับ ร่วมอนุรักษ์ภาษาประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น ไม่ไห้สูญสลายด้วยกัน...บองปะโอน