คุยกับเฒ่ายาว เรื่องปริศนาธรรมบางข้อ

[หนุ่มหน้าลาว]

หงส์เคยเล่นน้ำกว้าง ใสสะอาดลงลอย
คอยขัดสีฉวีวรรณ ให้ผ่องใส เหลืองเหลื่อม
เจียมตัวเนาในเซื้อ วรรณสูง บ่กลั้วเกลือก
เลือกอยู่ถิ่นเทพไท้ โพยมพุ้น ที่สูง
บ่ได้ลงมายุ่ง เกลือกขี้ฝุ่น นำกุดโต
บ่ได้ลงหนองตม เกลือกขี้โคลน นำเป็ดน้อย
เดี๋ยวนี้พลอยกาลล่วง เพ-ลา พ้นผ่าน
ถิ่มวันวารให้อยู่เบื้อง หลังพุ้น ให้ผ่านไป
หงส์ทองลงทางใต้ กลั้วเกลือก โสมม
จมในหนองแห่งราคะ อ่าวทะเล กามกว้าง
ปวงหมู่สักกุณีน้อย คอยพลีกาย สมเสพ
รสสัมผัสลื่นลิ้น ลองเล่น เริ่งรมณ์
เปลื้อนโคลนตมหมองมั่ว ราศี เหลืองหล่า
ประซาซุมใหญ่น้อย ถอยเสื่อม หล่าใส
ได้แต่นั่งฮ้องไห้ เบิ่งหงส์เสพ กับฝูงกา
ผิดตำราความจริง เฒ่าบุฮาน เพิ่นจารไว้
หงส์สิเปลี่ยนไปหน้า เป็นกาดำ ปีกด่าง
ไทเมืองอยู่ใต้ล่าง เขาสิจาถากถื้น ขับยู้ เสือกไส
เคยได้เป็นต้นไม้ แผ่กิ่ง สาขา
ให้ซุมสักกุณานก เพิ่งบุญ อาศัยซ้น
คนเอ้ยคน ซ่างมาละธรรมเนียมมั่น ผันแปร ย่อนหยังหน่อ
พ่อเอ้ยพ่อ ข่อยนี่อุกอั่งเอ้า อยากเซาเว้า ฮอดเรื่องคน... ยังว้ายังว่า

[ข้าวต้มมัด]

อะแฮ่มๆๆๆๆ ขออนุญาติแก้ผญาค่ะ ซอมเบิ่งเพิ่นคือสิเหงาบ่มีคนต้อย
เผอิญช่วงนี่ข้าวต้มมัดพักท่าสถานีใหม่ ปิดห้องแซทปรับปปรุงต้องการสิ่งดีๆๆนำมามอบให้พี่น้อง
เลยว่างแต่งผญามาให้อ่าน และมอบพรให้แก่พี่น้อง คนสร้างงานสร้างคนมันต้องค่อยเป็นค่อยไป

ท่านเอ้ย หงส์คำหากแม่นหงส์มีค่า สิเป็นกาดำคงบ่แม่น
แดนประกาศิต เพิ่นเขียนไว้ในเชื้อหน่อแนว
เกิดแต่เลือดพุ้นแล้ว แนวเชื่อราศรี
อันบุญมีตาเห็นไกล เบิ่งโพยภัยสินำต้อง
เห็นคนหมองมองคนเศร้า คนมัวเมาดูไร้ค่า
หมู่ปักษามาขี้ไว้ ใส่ไฮต้น ปนคนเลว
แบกขวานเปลวตัดต้นไม้ พฤกษาใหญ่เคยให้สุข
คิดสนุกว่าตนดี บ่ปราณีมีภัยฮ้าย
ยังบ่สายส่าแหลว อันหงส์คำสิบินต่อ
พักเพื่อก่อฐานสร้าง ทางนั้นแม่นวิถี
บารมีอยู่ในใจ นำสาดใส่ไหลลาดผ่าน
คือสายธารสะอาดยิ่ง จริงนั้นไซร้ให้เบิ่งเอา ท่านเอย

อริยทรัพย์อยู่ที่ใจ คนอื่นปล้นไม่ได้ท่าเบิ่ค่ะ:l-