(เทพเจ้าแต่งเวรให้คนชั่วและแต่งบุญให้คนดี)
แต่นั้นอินทร์พรหมพร้อมเทวดาทุกหมู่ ยอนบน้อมนำเจ้าสู่ประการ ว่าฝูงข้าจักแนมนำเจ้ามหาเถรเยี่ยมช่อย ไผบ่อเชื่อเถรผู้นี้ฝงข้าสิแต่งเวร เขาก็สาธุการด้วยโดยคำพุทธบาท ว่าคันว่าไผบริสุทธิ์เที่ยงแท้ฝูงข้านี้สิโผดผาย พระเอย คันว่าแล้วเขาลาสู๋แดนสวรรค์ ยมภิบาลกะลาลงสู่อเวจีพุ้น ตาคอยจ้องมองหาผู้ทำบาป จดใส่ไว้ในปื้มบ่ให้ลืม ยังแต่ององค์เจ้ามหาเถรกับพระบาท เถรก็ก้มขาบไหว้ลาเจ้าต่าวคืน
(พระพุทธเจ้าสั่งความ)
แต่นั้นองค์พุทโธเจ้าอวยพรต้านสั่ง ให้เจ้ากลับต่าวบ้านดีถ่อนท่านเถรข่อยเอย ให้เมือสอนชาวเชื้อเมืองนครทุกหมู่จริงเทอญ ฝูงหมู่ชาวมนุษย์เชื้อให้เขาตั้งต่อท่านแน่ถ่อน อันที่เฮาเอาต้านเทศนาสอนสั่ง ให้เขาจำจื่อไว้ภายหน้าให้แต่งตามนั้นเด้อ คั่นแม่นไผคะลำได้นานไปจักเฮืองฮุ่งท่านเอย อันว่าเมืองและบ้านเจริญแท้ดังประสงค์

(ถือจริงแต่บ่คะลำมันบ่ดี)
คั่นแม่นถือบ่มีแนวคะลำได้แสนสิดีกะเป็นชั่ว ให้ไปไขบอกแจ้งเขานั่นสู่คน อันหนึ่งตนโตเจ้ามหาเถรผู้ประเสริฐ อย่าได้ทำบาปฮ้ายภายหน้าสิบ่ดี อย่าได้ทำผิดแท้ครองธรรมอันประเสริฐเถรเอย คั่นแม่นผิดฮีตข้อภายหน้าสิเสื่อมสูญ กลับทั้งชาวชนเชื้อประชากรพวกไพร่ ให้เขาถืออย่าละเว้นเวรนั้นสิบ่มีแท้แหล่ว อันว่าครองธรรมนี้เป็นของดีอันประเสริฐ คันฮักษาบ่ได้ไปหน้าสิเสื่องลงท่านเอย พระก็เทเทศให้สอนเถรเหมิดสู่อย่าง เถรก็ทูลลาเจ้าจอมธรรมพุทธบาท เอาหนังสือที่เผิ่นให้เก็บไว้ไส่ถง

(มหาเถรทูลลาพระพุทธเจ้ากลับ)
เถรก็เข้าป้าไม้กลับต่าวคืนนคร คนเดียวจรป่าพนอมแนวไม้ ในไพรกว้างดงหลวงเลยล่วง ลัดป่าไม้ไพรกว้างผู้เดียว เหลียวเห็นผาตันหน้าทั้งพฤกษาเขาชะอุ่ม ฟังเสียงชุมนกนั้นขันฮ้องก่องคอ เถรก็ยอขาก้าวบ่มีทางเดินป่า ไปตามบ๋าป่าไม้หลายมื้อพักเซา พอค่ำแล้วนอนอยู่ในคอย ภาวนานำหน่อพระธรรมจำไว้ เถิงยามเช้าเถรเลยออกย่าง ลัดป่าไม้ทางบ้านแห่งไกลแท้แหล่ว

(เมืองจันทคาม)
บัดนี้จักกล่าวเถิงเมืองกว้างใหญ่เรียกชื่อจันทคามก่อนแหล่ว มีพระยาสุรินทะะจักรอยู่เสวยเมืองนั้น พระก็ทรงเมืองสร้างครองนครตุ้มไพร่ ทศพิธราชธรรมบ่ยึดมั่นบ้านเมืองกะหม่นหมอง ครองกษัตริย์ตาเจ้าบ่เอามาสืบต่อ ผิดศีลธรรมอยู่เรื่อยครองเจ้าบ่ฮ่ำเพิง เมืองเลยสูญเสียเศร้าประชาชนก็หม่นหมอง เกิดเดือดฮ้อนไฟไหม้กะบ่ปานแท้แหล่ว
(มหาเถรโปรดชาวบ้าน)
พอเมื่อมหาเถรเฒ่าเดินทางมาฮอด ลัดล่วงล้ำไปเข้าสู่นคร คนกะไหลมาเฝ้าชุมแชวแน่นอั่ง พากันนบน้อมไหว้เถรเจ้าเหล่าถาม เจ้าผู้มาทางนี้แดนใดเดินประเทศ มานี้ ท่านจักมาโปรดให้ฝูงข้าอย่างใดท่านเอย บัดนี้ในนครกว้างประชากรเดือดฮ้อนใหญ่ ขอให้เถรท่านเฒ่าเซาแก้ให้ชุมเย็นแน่ท่อน แต่นั้นเถรกะเลยจาต้านขานคำจาบอก ว่าเฮาได้มาแต่พุ้นถวยน้อมหน่อพุทโธ องค์พระพุทธเจ้าจอมโลกนาโถ เฮาเฮียนจบสู่แนวธรรมพระเจ้า เฮาจั่งหวังมาพี้เอาคำสอนมาเผยแผ่ หวังให้พวกพี่น้องหายฮ้อนอยู่เย็นท่านเอย แต่นั้นเขาก็วอนวานไหว้มหาเถรให้เซาก่อน หยุดอยู่ยั้งนครนี้อย่าหนีท่านเอย ขอให้กูณาข้าประชากรสาก่อน บ้านเมืองเกิดเดือดฮ้อนขอท่านอย่าผ่านหนี ฝูงหมู่ข้าทวยราชทั้งมวล สิไปยอมือนบกราบทูลพระยาเจ้า ให้ท่านมาประนมไหว้มหาเถรผู้ประเสริฐ เขาก็ไปฝั่งฟ้าวหาท้าวหน่อพระยา พอแต่เถิงหอห้องปรางทองลัดใส่ ท้องพระโรงบ่อช้าประณมนิ้วใส่เศียร ก้มขาบไหว้ทูลข่าวแถลงไข จาตามกาลสู่แนวไขแจ้ง ทูลพระองค์เจ้าราชามหาราช เบิ๊ดสู่เรื่องไขแจ้งต่อพระองค์
(พระราชาถือศีลธรรม)
แต่นั้นพระบาทเจ้าผู้ครองราชมณเทียร คันได้ฟังคำไขจากเสนาท้าว พระก็ยินดีด้วยไววาเสด็จด่วน ไปสู่ห้องเถรเจ้าผู้ล่วงมา พระก็ถือขันห้ามาลาเทียนธูป ลัดใส่คุ้มมวลพร้อมสู่คน เสนาพร้องรวมกันแหแห่น ก็จึงไปถึงท่านกัมมัฏฐานเถรแก่ ปบแหว่เข้าประณมน้อมกราบถาม ว่า อันว่าเมืองของข้าจันทคามบ่อเฮืองฮุ่ง จักว่าเป็นเหตุฮ้อนประการแท้สิ่งใดท่านเอย ขอจงกูณาด้วยเทศนาผายโผดแน่ท่อน บ้านเมืองเกิดเดือดฮ้อนชาวเชื่อบ่อเจริญ
(มหาเถรบอกความผิด)
แต่นั้นมหาเถรเจ้าเลยจาไขต่อ เป็นนำเฮ็ดบ่ถืกข้อพระธรรมเจ้าสั่งสอน กับทั้งความผิดนั้นทำกันผิดฮีต พระยาเฮ็ดบ่ถืกต้องครองเค้าเก่ามา พระหากไลลาถิ่มศีลธรรมป๋าปล่อย มันจั่งเกิดเดือดฮ้อนบ้านเมืองสิจุ่มจม ท่านเอย เถรเลยไขสอนให้องค์พระยาให้จำจื่อ คันแม่นเฮ็ดถืกข้อบ้านเมืองสิฮุ่งเฮื้อง ท่านเอย ขอให้ฟังคำต้านเฮาสิเทศนาโผด พากันจำจื่อไว้ไปหน้าสิฮุ่งเฮือง
(แนะวิธีทำกับคนตาย)
คือคนตายเป็นผีนั้นให้ทำตามฮีตฮ่อง แนวผีตายบ่ชอบนั้นอย่าเอาไว้ขวบคืน คันไผตายตกน้ำให้ทำตามครองฮีต เผิ่นให้เฮาหัวขมิ้นฝนทาให้ทั่ว .............................
.......................... ยุติกาคำเว้านิทานธรรมไว้สาก่อน ทางหน้ายังต่อท้ายอย่าเตียนข้าผู้เขียน ก่อนอื่นนั้นผมก็คึดใคร่ได้หวังประโยชน์ทางดี ผมจึงมีความคิดต่อเติมโบราณไว้ ผมจึงไขตามเรื่องนิทานเดิมแต่เก่า หากว่าผิดพลาดพลั้งฟังแล้วอย่าเตียน บ่แม่นคิดอวดโอ้อ้างว่าโตดีดอกนา ผมหากมีปัญญาย่อมเยายังน้อย ก็จึงกอยใจตั้งเขียนไปตามเรือง หากว่าผิดพลาดพลั้งฟังแล้วอย่ากล่าวขวัญท่านเอย บอนใด๋ผิดพลาดพลั้งบั้นบอนกลอนนิทาน ขออย่ามีความเค็มด่าไปตามก้น ขอจงโมทนาน้อมหวังเอาบุญเป็นใหญ่ อย่าสิฟ้าวเครียดแค้นชังข้าผู้เขียน แต่ถ่อน หากว่าบกบางข้อคำจาว่าบ่ม่วน จงได้ติดต่อแต้มเติมให้ม่วนหูแด่ถ่อน อันหนึ่งนั้นคันแม่นติดตามข้อของนิทานมันบ่ค่อง ล.ป. ขอให้พี่น้องค่อยแก้ให้ค่องใจ อันหนึ่งบอนใด๋ผิดพลาดพลั้งบทบาทคำสอนก็ดี ขออย่าจำเอาไว้ให้ไลหนีปะปล่อย คำใดเตาะต่อยต้องใจนั้น จึงค่อยเอานั้นท่อน ...............