ยาเกี่ยวกับผู้หญิง

[ตรี ศรีเมืองใหม่]

ยาเกี่ยวกับผู้หญิง

เห็นว่ามีประโยชน์มากบ่าวเซียงน้อยเลยนํามาเสนอพี่น้องบ้านมหาเพื่อเป็นวิทยาทาน ครับ ดูเหมือนว่า ผู้หญิง จะมีโรคภัยไข้เจ็บมารบกวนมากหลาย ด้วยความเป็นแม่ที่อาจมีผลกระทบต่อลูกน้อย ตำรายาที่เกี่ยวกับผู้หญิงจึงมีจำนวนมาก มีหลายขนานดังนี้
ยาล้อมลูกในท้อง

ขนานที่หนึ่ง ให้เอาฮากตองคั่ง 1 ฮากหม้อน้อย 1 ฮากยานาง 1 หญ้ากระทืบยอบ 1 ถ้าเป็นไข้ด้วยให้เอาหญ้ากระทืบยอบ 1 เหมือดคน 1 ผีหมอบ 1 ฝนกิน ถ้าได้ฮากตอกคั่ง แล้วเอาหญ้ากระทืบยอบออกเสีย
ขนานที่สอง ให้เอาฮากยานาง 1 ฮากผักตำนิน 1 ฮากผักหวานบ้าน 1 ฮากต้นขัดมอน 1 ฮากก้างปลา ฝนกินดีแล
ยาแก้เลือดหรือกะบูนเจ็บจุกเสียดท้อง

ให้เอาเปลือกต้นยานางแดง 1 เปลือกยางดำ 1 หัวยีบา 1 ฮากไม้ส้มเสี่ยว 1 ฮากจวงหอม 1 ฮากตูมกาขาว 1 ฮากตูมกาดำ 1 ฮากตูมกาแดง 1 ฮากเอี่ยนด่อน 1 ฝนกินดีแล
ยาแก้ผู้หญิงเลือดขึ้นกินของผิดอยู่กรรมบ่ได้

ให้เอาผากตูมบ้าน 1 ผากตูมกา 1 ผากตูมตัง 1 ผากสัง 1 ผากพิมาน 1 ผากกุง 1 ผากสะแบง 1 ผากจำปา 1 ผากเขียบ 1 ผากบก 1 ผากแดง 1 ผากหนามคอม 1 ผากเหลื่อม 1 ผากซาดเคลือ 1 ผากลุมพุก 1 ผากกะโดน 1 ผากงิ้วผา 1 ผากจานต้น 1 ผากจานเคลือ 1 ฮากพังคีน้อย 1 พายเสลียง 1 พายสะเบา 1 ฮากเจียงปืน 1 ฮากดูกใส 1 ฝนกินดีแล
ยาแก้เลือดผู้หญิงผู้ชายบ่ดีเลือดออกแข้ว

ให้เอาพริกไทย 7 เมล็ด ดีปลี 7 เมล็ด ขิง 7 ฝาน กะเทียม 7 กลีบ หญ้าแห้วหมู 7 หัว ในหมากฝ้าย 7 ใน หญ้าห่อมแก่ว 1 บาท หญ้าปากควาย 1 บาท เปลือกท่อน 1 บาท ใบหว้านชน 1 บาท ซอยตากแดดให้แห้งแล้วตำให้ละเอียด ดองน้ำเหล้า 7 แก้ว ไว้ 7 คืน แล้วกินมื้อหนึ่ง 3 เวลา คือ เช้า เที่ยง มื้อแลง เทื่อละจอกน้ำชา ซู่วันดีแล
ยาแกเลือด้ผู้หญิงกินของผิด

ให้เอาฮากพีพ่วน 1 ฮากแขม 1 ฮากคอนหมา 1 บาชาดต้น 1 ตาไม้ไผ่ช้างไพ 1 ตาไม้ไผ่เหลือง 1 จันทร์หอม 1 ฝนกินดีแล
ยาแก้กรรมเย็น

ให้เอาฮากพังคีน้อย 1 ฮากช่องฟ้า 1 ฮากเอ็นอ้าข้าว 1 ฮากก้นครก 1 ฝนกินดีแล
อีกขนานหนึ่งให้เอาฮากพังคี 1 ฮากสมัด 1 ฮากดีนตังเปี้ย 1 ฮากเอ็นอ้า 1 ฮากคางฮุ่ง 1 ฝนกินบ่ต้องอยู่ไฟก็ได้ และเอาฮากเฮื้อนกวางเป็นยาต้มกินดีแล
ยาเลือดผู้หญิงอยู่กรรมน้ำนมบ่มี

ให้เอาฮากพังคีน้อย 1 ฮากช่องฟ้า 1 ฮากเอ็นอ้าข้าว 1 ฮากก้นครก 1 ฮากเข็มแดง 1 ฮากหมอน้อย 1 ฮากยานาง 1 ฝนกินดีแล
ยาอาบ

ให้เอาแก่นแคฝอยแช่น้ำอาบ ดีแล
ยาผู้หญิงออกกรรมแล้วน้ำนมบ่มี

ให้เอาเครือกะแมด 1 แก่นต้นหมากหล่ำใหญ่ 1 ฮากหมากเขือบ้าใส่ 2 ข้อกลาง 1 ต้มกินดี กินแล้วผิว่ามันคอแห้ง บ่เป็นหยัง
ยากะบูนเลือด เลือดค้างอยู่ในท้อง

ให้เอาหมากทัน 1 บาท ซาดขาว 1 บาท ฮากเกล็ดหลิ่นน้อย 1 บาท ฮากเกล็ดหลิ่นใหญ่ 1 บาท ฮากเอ็นอ้า 1 บาท แก่นตานกกด 1 บาท ฮากตานา 1 บาท ฮากหนามแท่ง 1 บาท ฮากหมากแข้งขม 1 บาท ฮากตับเต่า 1 บาท ต้มกินดีแล
ยาล้างลุเลือดเวลากรรมลูก

ให้เอาพริกไทย 1 บาท ดีปรี 1 บาท หว้านไฟ 1 บาท ขิง 1 บาท กระเทียม 1 บาท น้ำอ้อย 1 บาท ตำเข้ากันให้ละเอียดดีแล้วจึงเอาหมากนาวกำลังมีน้ำฝานเปลือกเอาเมล็ดในออก แล้วผสมยานี้กินระบายถ่ายเลือดออกแล หรือจะกินยานี้กับข้าวเวลาอยู่กรรมก็ได้ ดีแล
ยากะบูนเลือดกะบูนลม

ขนานที่ 1 ให้เอาแก่นตับเต่า 1 แก่นสะค้าม 1 แก่นไม้อะเลา 1 แก่นคูณ 1 แก่นขาม 1 ต้มกินดีแล
ขนานที่ 2 ให้เอาฮากขี้มอด 1 ฮากเฮื้อนกวาง 1 ฮากน้ำเต้าน้อย 1 ฮากส้มลม 1 ฮากผีเสื้อ 1 ฮากฮูฮา 1 ใบไผ่ช้างไพ 1 ฮากหมากแข้ง 1 ต้มกินดีแล
ขนานที่ 3 ให้เอาฮากส้มลม 1 ฮากเข้าดิน 1 ฮากหมาก 1 ฮากหญ้าแพรก-แฝก 1 ให้เอาขนานที่ 2-3 จำนวนท่อกันมาต้มกินดีแล
ยาผู้หญิงกรรมลูกแล้วออกตุ่มคันตามโยนี

ให้เอาแก่นบก 1 สะโนโคก 1 แก่นกะเดา 1 หัวหวายเตี้ย 1 หัวผักหนาม 1 ฮากเขียงใหญ่ 1 ยาหัว 5 บาท ต้มกินดีแล
ยาหมาดขาวผู้หญิง

ให้เอามหาหิง 1 บาท ขิง 1 บาท กะเทียม 1 บาท พริกไทย 1 บาท พริกขี้หนู 1 บาท ฮากพังคีน้อย 1 บาท หมากกล้วยทะนี 1 หน่วย หมากกล้วยตีบน้อย 1 หน่วย หมากกล้วยตีบใหญ่ 1 หน่วย ตำผสมกันปั้นเป็นลูกกลอน ตากแดดไว้ 7 แดด 7 หมอก ถ้าเป็นกะบูนเลือดกะบูนลม ให้เอายานี้ผสมน้ำ ซ้ำเหล้า กินดีแล
อีกขนานหนึ่ง เอาฮากแก 1 ฮากขี้เหล็กสาน 1 ฮากหมากเกลือ 1 ต้มกินดีแล
ยาผู้หญิงกรรมลูกแล้วบ่ออก

ให้เอาพริกไทย ่1 บาท ดีปรี 1 บาท กะเทียม 1 บาท ผ้าเสื้อดำเผาไฟ 1 บาท ตำบดละลายใส่น้ำร้อนพอสมควร ถ้าเลือดออกหลาย ให้เอาน้ำปูนใสตัดหน่อยหนึ่งดีแล
ยาผู้หญิงเลือดออกบ่เซา

ให้เอาฮากครุฑขาวทั้ง 5 ต้นลำดวน 1 พริกไทย 7 ดีปรี 7 เมล็ด ตำบดปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำเหล้า ดีแล
ยาแก้เลือดขึ้นผู้หญิงอยู่กรรมกินผิด

ให้เอาฮากผักอีฮุม 1 ฮากกูดส้อย 1 ฝนกินดีแล เถิงแม่นว่าตายแล้ว ก็ให้กินก็ฟื้นคืนชีพขึ้นมาแล
ยาลูกบ่ออก

ให้เอาคาบงู 3 โต มาแช่ใส่น้ำผักกาดกินแด่ ทาท้องน้อยแด่ ลูกออกแล
อีกขนานหนึ่ง ให้เอายอดผีเสื้อ 7 ยอด ตำใส่น้ำธรรมดา กินแด่ ทาแด่ ดีแล
อีกขนานหนึ่ง เอาหมากน้ำเต้าขมทั้งหน่วย 1 คาบงู 1 ใบผักกาด 1 ตำใส่น้ำทาท้องลูกออกแล
อีกขนานหนึ่ง เอาฮากหย้าคัดมอน ต้มใส่น้ำเผิ้ง กินดีแล
อีกขนานหนึ่ง เอาฮากหญ้าโคยงู 1 ในผักกาด 1 ตำทาตีนซ้าย มือซ้าย ดีแล
ผิว่า ลูกคาท้อง ให้เอาคาบงู 1 ในผักกาด 1 ใบผักกาด 1 ใบส้มป่อย 1 ตำใส่น้ำทาลูบท้องออกแล
หรือ เอาต้นเดื่อป่อง 1 เกษรดอกคำ 1 ต้ม 3 บวย เอาบวย 1 กินดีแล
ยาออกลูกง่าย

ให้เอาฮากหนามพรม 1 ฮากหญ้าโคยงู 1 ในผักกาด 1 เอาสิ่งละท่อกันตำให้แหลกละเอียดทาท้องแล
หรือ เอาต้นหุ่งแดง 1 ฮากปีปปีแดง 1 ฝนทาใจตีนใจมือ ดีแล
ยาแห่บ่ออก

ให้เอาฮากกระโดนเบี้ย 1 ฮากนมราชสีห์ 1 แก่นบบก 1 ฮากเฮื้อนกวาง 1 แก่นชายเด็น 1 ฮากพังคี 1 ฮากนางแช่ง 1 ฮากเป้า 1 เคลือตาปา 1 ฮากเพ็ก 1 ฝนกินดีแล
ยาผู้หญิงบ่มีเลือด

ให้เอาผากขาม 1 ผากเล็บแมว 1 ผากก่ามโคก 1 ยาหัว 1 อ้อยคำ 1 ต้มกินดีแล
ยาผู้หญิงอยู่กรรมบ่ได้

ให้เอาแก่นแหน 1 แก่นแคดง 1 แก่นขี้หนู 1 แก่นเฟือง 1 แก่นเฮื้อนกวาง 1 รากแขม 1 แก่นส้มกบ 1 แก่นเหม้าน้อย 1 ฮากเลา 1 เอาท่อกัน แช่ใส่ไหไว้แล้วให้เอาฮากยานางปนกิน 3 คืนเสียก่อน จึงกินยาที่แช่ไว้นั้น กินแล้วให้ห่มผ้า ดีแล
ยาโรคผู้หญิง (กามโรค)

ให้เอาสะค้าน 1 ผักอีเลิศ 1 เปลือกอีฮุม 1 ต้นอีทือ 1 หว้านไฟ 1 ขิง 1 ใบผีเสื้อ 1 หนักอย่างละ 10 บาท ปีปปีแดง หนัก 10 สลึง มาซอยตำให้แหลกละเอียดละลายน้ำร้อนกิน ดีแล
ยาผู้หญิงท้องใหญ่มารหิน

ให้เอายานี้กินกัดออก คือ ฮากปีบปีแดง 10 บาท ฮากปีบปีขาว 10 บาท ผักแพวแดง 10 บาท ขี้เจีย 10 บาท มาด 5 บาท มาตำบดเป็นฝุ่นแล้วเอาไข่ไก่ดำเอาเฉพาะไข่แดงผสมปั้นเป็นลูกกลอน กินดีแล
ยาตั้งท้องมารหิน

ให้เอาเอ็นอ่อน 1 ข่า ใบกุ่ม ใบก่าม 1 สะค้าน 1 ใบหว้านชน 1 ใบหว้านไฟ 1 หน่วยผักอีฮุม 1 เครือปูมเป้า 1 ต้นอีทือ 1 ต้นฮุ่นไฮ 1 หว้านตูบหมูบ 1 ข้าวมิ้นขึ้น 1 ใบหมากนาว 1 เอาพอสมควรตำผ้าห่อนึ่ง ตั้งท้องหายแล
อีกขนานหนึ่ง ถ้ามันเป็นหวิ่ง วิน เวียน ให้เอา เปลือกลิ้นไม้ 1 ภังคีน้อย 1 หัวหวายนั่ง 1 เขียง 1 เกล้านางนี 1 เครือง้านหมู 1 จันทร์แดง 1 แก่นฝาง 1 ฝนกินดีแล
อีกขนานหนึ่ง เอาฮากช้องแมว 1 ยาหัว 1 อ้อยคำ 1 เอาอย่างละท่อกัน ต้มกินหม้อหนึ่งเสียก่อน แล้วจึงเอาฮากช้องแมว 1 ฮากตีนนก 1 ฮากหนามพรม 1 ต้มกินอีก ดีแล
ยาตัดฮาก

ให้เอาฮากตัดเค้า 1 ฮากเล็บแมวตัวผู้ 1 ต้มกินหายแล
ยาล้าง

ให้เอาฮากก้นถ้วย 1 ฮากเจียงปืน 1 ฮากกำยาน 1 ฮากขี้หนู 1 ต้มกินดีแล

[ติ๋ม เปอร์โย]

อิอิ หมอยาพื้นบ้านโบฮ่านอิหลี คือสิดีอยู่ดอกอ้าย แต่บ่ฮู้ว่าสิไปหาไส บางชนิดกะบ่เคยได้ยินฮอดชื่อ
แต่กะขอบคุณหลายๆอ้าย ถ้ามีโอกาสสิเอาเมื้อถามเฒ่าพ่อ เฒ่าแม่ อยู่เฮือนเบิงดอกจ้า....

[ตรี ศรีเมืองใหม่]

เป็นภูมิปัญญาอิสานบ้านเฮาครับ แต่ก่อนบ่อมียาแผนปัจุบันก็ได้ยาฮากไม้นี้ละครับมาต้มกิน แก้โรค...