สมัยก่อนยังไม่มีรถเกี่ยวข้าว พวกเราจะเกี่ยวข้าวมาเรียงกันเป็นฟ่อน ๆ ละ 5 กำมือ มัดด้วยตอกไม้ไผ่ ลำเรียงขึ้นลานโดยการหาบด้วยไม้
"ไม้คันหลาว" ทำจากไม้ไผ่อีกแหละ ยาวประมาณ 3 เมตร ทำปลายแหลมทั้ง 2 ด้านเพื่อ ให้ง่ายต่อการเสียบมัดข้าว จากนั้นก็จัดการเรียงมัดข้าววางเป็นชั้น ๆเรียกว่า"ลอมข้าว" ตอนเด็ก ๆ ฉันว่ามันเหมือนรถบัส ใครได้ลอมใหญ่ก็จะมาอวดกันตอนนี้หละ แต่สำหรับฉันไม่สนใจหรอก ฉันจดจ่อจะไปนอนเฝ้าลอมข้าวกับพ่อมากกว่า พ่อจะทำซุ้มนอนจากตอซังข้าวปูด้วยฟางหนา ๆ ทับด้วผ้าแยงที่แม่ทอกับมือ อีกชั้น นอนในซุ้มอุ่นมาก
เสียงธนูที่ทำจากใบตาลแต่งเสียงด้วยขี้สูด ผูกติดกับหัวว่าวจุฬาที่โต้ลมหนาวอยู่บนฟ้า
เป็นเสียงกล่อมนอนอย่างดี แต่อย่าลืมมอดไฟที่อยู่ข้างซุ้มนะ ไม่งั้นโดนเผาทั้งเป็นแน่
ข้าวทั้งลอม ก็จะกลายเป็นข้าวตอกแตกในบัดดล
แม่จะสอนให้ฉันรู้จักคุณค่าของข้าวอยู่เสมอ เวลาเกี่ยวข้าว แม่จะมีตะกร้าไว้ใส่ รวงข้าวที่หัก พร้อมกับบอกฉันว่า "ข้าวฮวงนึง กะคือข้าวคำนึง" ถ้าเป็นไปได้แม่คงจะเก็บเมล็ดข้าวทุกเม็ด ที่แม่ปลูกมากับมือขึ้นเล้าให้หมด แต่แม่ทำดีที่สุดได้ก็คือ "ข้าวปัดลาน" แม่ให้ฉันนำมัดฟางข้าวมาเรียงกันเป็นแถวยาว แล้วใช้มีดอีโต้สับที่ตอกเสียงตอกขาดดัง ตับ ๆๆๆๆๆมันกลายเป็นของเล่นฉันโดยไม่รู้ตัว แม่โกยฟางข้าวพร้อมสะบัดเบา ๆ พอให้เมล็ดข้าวที่แฝงตัวในฟางหล่นออกมา ฉันเองก็ไม่นิ่งเฉย ใช้ไม้กวาดต้นคันฟอย
กวาดเมล็ดข้าวที่หกตกหล่นตามข้างลานเอามารวมกันเป็นกอง แม่ก็จะเอา "เขิง" มาร่อนดินออก เก็บสิ่งไม่ใช่ข้าวออก จากนั้นก็จะใช้กระด้งฝัดสิ่งไม่ต้องการอีกที เชื่อมั้ยคะได้ข้าวเป็นค่อนตระกร้าเลยนะ ข้าวปัดลานแม่ก็จะเอามาไว้เลี้ยงเป็ดไก่ค่ะ
แม่จะพาฉัน ตระเวนหาลานข้าวคนอื่นที่เขาไม่มาเสียเวลากับข้าวพวกนี้ ไปเรื่อย ๆ วันนึงได้ข้าวเป็นหาบเลย หละ แม่แข็งแรงมากหาบข้าวเดินลัดทุ่งนาอย่างคล่องแคล่ว ส่วนฉันกึ่งเดินกึ่งวิ่งยังไม่ทันแม่เลย คนอื่นอาจมองว่าแม่ฉันงก แต่ฉันมองว่าแม่ต้องการปลูกฝังให้ฉันเห็นคุณค่าข้าวมากกว่า ถ้าหากวิญญาณแม่รับรู้ได้ แม่คงเห็นว่าลูกของแม่ ได้สำนึกถึงคุณค่าของข้าวเสมอ ข้าวที่พี่ ๆ โยนใส่กะบะรถให้ตอนกลับไปบ้าน เวลานึ่งกินไม่หมด ก็จะตากแห้งเก็บไว้ไป ให้พี่ ๆ เลี้ยงไก่ของแม่งัยจ้ะ
Bookmarks